27/04/2024 07:37Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Cổ phong (cổ thể); Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Hán
Đăng bởi Vanachi vào 01/11/2008 01:32
Nguyên tác
平陵東，
松柏桐，
不知何人劫義公。
劫義公，
在高堂下，
交錢百萬兩走馬。
兩走馬，
亦誠難，
顧見追吏心中測。
心中惻，
血出漉，
歸告我家賣黃犢。
Phiên âm
Bình Lăng[1] đông,
Tùng, bách, đồng[2],
Bất tri hà nhân kiếp nghĩa công[3].
Kiếp nghĩa công,
Tại cao đường[4] hạ,
Giao tiền bách vạn, lưỡng tẩu mã.
Lưỡng tẩu mã,
Diệc thành nan,
Cố kiến truy lại tâm trung trắc.
Tâm trung trắc,
Huyết xuất lộc,
Quy cáo ngã gia mại hoàng độc[5].Bản dịch của Điệp luyến hoa
Bình Lăng đông,
Tùng, bách, đồng,
Chẳng biết ai người từng trói ông.
Từng trói ông,
Nha môn giao nộp,
Đổi tiền trăm vạn, đôi ngựa tốt.
Đôi ngựa tốt,
Lại khó dùng,
Không quên chủ cũ lòng nhớ nhung.
Lòng nhớ nhung,
Máu lệ rỏ,
Về bảo nhà ta bán trâu nhỏ.
Bình Lăng đông đầu tiên được chép trong Tống thư phần Nhạc chí, sau được chép trong Nhạc phủ thi tập phần Tương hoạ ca. Nhạc phủ thi tập dẫn Nhạc phủ giải đề nói cuối đời Tây Hán, Địch Nghĩa 翟義 khởi binh đánh Vương Mãng 王莽 thất bại nên bị hại, gia nhân ai điếu ông bằng bài này. Tuy nhiên, so sánh với sự tích của Địch Nghĩa, thấy nội dung không hợp, vì vậy thuyết này không thể tin. Bài ca này có lẽ xuất xứ từ một danh gia thế tộc ở khu vực Ngũ Lăng thời đó.
[1] Mộ của Hán Chiêu Đế, nay ở tây bắc thành phố Hàm Dương, tỉnh Thiểm Tây. Bình Lăng cùng với Trường Lăng (mộ Cao Đế), An Lăng (mộ Huệ Đế), Dương Lăng (mộ Cảnh Đế) và Mậu Lăng (mộ Vũ Đế) hợp xưng là Ngũ Lăng.
[2] Những loại cây xưa thường được trồng trên mộ để viết mộ chí. Ở đây chỉ mộ phần.
[3] Tiếng mỹ xưng với người được tôn trọng, cũng có thể chỉ người họ Nghĩa (đời Hán có họ này).
[4] Chỉ phủ quan, nha môn.
[5] Một giống trâu nhỏ.