25/04/2024 11:23Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 06/08/2019 19:10
Phiên âm
Thượng thánh thiên sinh Thuấn
Trung hưng vận Khải Thương
Đế đồ phương đại cạnh
Bang gia hỷ trùng quang
Dũng trí siêu thiên cổ
Hùng tài quán bách vương
Phong đình khu tướng luật
Tinh nhật yết hoàng cương
Giá ngự đa hào kiệt
Đăng sùng tận tuấn lương
Văn mô quang úc úc
Vũ liệt ngưỡng hoàng hoàng
Nhạc tấu thanh oanh át
Uy gia diệm hách thang
Tam thuỳ thanh cổ chướng
Vạn lý chỉnh phong cương
Phục mãng lâm vô cảnh
Quán trân hải hữu hàng
Sinh dân đăng nhậm tịch
Tư đạo phục khang trang
Đế lực nhân hà hữu
Thần tâm dạ vị ương
Vạn cơ cần phủ cổn
Nhất mộng thực hoàng lương
Kinh đỉnh[1] đa sơ tựu
Ngô vân[2] giá dĩ trang
Phàn cung bi tả triệt
Huy lệ thảm nga hoàng
Thịnh nghiệp sơn hà tại
Quần phương khảo tỉ tang
Y y chiêm ngọc toạ
Tế tế diện tiêu tương
Ngưỡng quốc càn khôn lão
Tiên gia nhật nguyệt trường
Hán lăng tàng kiếm khí
Chu tẩm phụng y thường
Thánh hiếu canh tường thiết
Thần công khắc [...] dương
Bất tài tằng hà thác
Hoà huyết ta ai chươngDịch nghĩa
Trời thượng thánh sinh ra đế Thuấn
Vận trung hưng mở nghiệp nhà Thương
Cơ đồ nhà vua đang buổi phát triển to lớn
Nước nhà vui mừng lại gặp buổi sáng ngời
Đức trí dũng vượt xa nghìn thuở
Đấng hùng tài hơn cả trăm vua
Gió mưa sấm sét ruổi theo tướng luật
Mặt trời trăng sao nêu phép kỷ cương
Người giúp rập phần đông là hào kiệt
kẻ tin yêu tất thảy là hiền lương
Điển mô Văn Vương toả sáng rờ rỡ
Liệt chương Vũ Vương ngửa thấy ngời ngời
Tiếng nhạc tấu lên ngân nga rộn rã
Lửa uy danh thêm hiển hách sục sôi
Ba mặt biên thuỳ vắng tiếng trống trận
Muôn dặm non sông chỉnh đốn cõi bờ
Nấp trong rừng cây bụi cỏ không phải lo lắng
Vượt biển chở châu báu đã có thuyền bè
Sinh dân bước lên cõi yên vui hạnh phúc
Đạo Nho trở lại tình trạng khang trang
Sức như nhà vua mấy ai có được?
Thế mà tấm lòng nhà vua vẫn khuya sớm lo toan
Muôn việc chăm chỉ việc biểu dương trừng phạt
Thế mà cuộc đời khác nào đã chín, giấc mộng kê vàng
Viên linh đan trong đỉnh nơi Kinh sơn vừa luyện được
Thì cỗ xe mây ở Thương Ngô đã trang điểm xong
Bề tôi tả hữu vin theo xe đau xót
Các bà cung phi thảm thiết gạt lệ rơi
Sự nghiệp thịnh trị vẫn còn mãi với sông núi
Dân chúng khắp nơi để tang nhà vua như mẹ cha
Ai nấy vẫn một lòng chiêm ngưỡng bệ ngọc
Chen nhau đến đặt chén rượu cúng dâng lên
Ngửa nhìn đất nước, trời đất vẫn còn đó
Chỉ có tháng ngày nơi cõi tiên là dài
Lăng nhà Hán còn tàng chứa kiếm khí
Tẩm nhà Chu vẫn phụng dâng y thường
Vua thánh hiếu kính, lòng tưởng nhớ tha thiết
Công lao như thần được ghi khắc sâu xa
Hạ thần này bất tài, từng đội ơn hầu hạ
Hoà máu viết nên bài điếu văn đau thươngBản dịch của Mai Xuân Hải
Trời sinh thánh sánh tày vua Thuấn
Buổi trung hưng mở vận nhà Thương
Cơ đồ đang buổi khuếch trương
Nước nhà đang buổi vui mừng xiết bao
Vua trí dũng vượt siêu nghìn thuở
Hùng tài còn hơn cả trăm vua
Ra oai sấm sét gió mưa
Kỷ cương chế độ sâu xưa sáng ngời
Kẻ giúp rập toàn người hào kiệt
Kẻ tin dùng tuốt tuột hiền lương
Điển mô chói lọi Văn Vương
Liệt chương vua Vũ tiếng vang lẫy lừng
Tiếng nhạc tấu tưng bừng rộn rã
Uy danh kia trăm ngả tôn vinh
Biên thuỳ vang trống thanh bình
Chỉnh đốn bờ cõi xa gần vui ca
Nấp trong bụi khỏi lo khỏi sợ
Biển khơi xa thuyền chở ngọc châu
Đài xuân dân chúng kéo nhau
Đạo Nho lại được khoe màu khang trang
Sức như thế đế vương nào có?
Vẫn sớm khuya vò võ lo toan
Mọi việc trừng phạt biểu dương
Cuộc đời phút chốc kê vàng mộng tan!
Trong đỉnh báu linh đan vừa luyện
Cỗ xe mây tính chuyện điểm trang
Bề tôi đau xót vín càng
Cung phi thảm thiết lệ vàng tuôn rơi
Sự nghiệp lớn mãi ngời sông núi
Dân để tang như với mẹ cha
Bệ ngọc chiêm ngưỡng như xưa
Chen nhau đặt chén rượu hoa kính thành
Nhìn trời đất nước mình già cỗi
Chỉ cõi tiên tháng rỗi ngày dài
Lăng Hán kiếm khí sáng ngời
Y thường vẫn lệ dâng nơi điện đường
Đức vua thánh lòng thường tưởng nhớ
Công lao thần một dạ khắc ghi
Bất tài từng đội ơn vua
Máu hoà ngọn bút thành thơ dâng người
[1] Nơi Hoàng Đế luyện linh đan và thành tiên.
[2] Mây ở Thương Ngô. Thương Ngô thuộc nước Sở, phía nam Trung Quốc. Ở đó có núi Kinh Sơn, nơi Hoàng Đế luyện linh đan. Theo truyền thuyết, Hoàng Đế luyện linh đan ở Kinh Sơn, luyện xong bèn cưỡi xe mây lên trời, chỗ vạc luyện linh đan nứt thành hố gọi là Đỉnh Hồ. Về sau từ này nói về việc nhà vua mất.