25/04/2024 14:24Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 02/01/2015 18:13
Nguyên tác
平明跨驢出，
未知適誰門。
權門多噂沓，
且復尋諸孫。
諸孫貧無事，
宅舍如荒村。
堂前自生竹，
堂後自生萱。
萱草秋已死，
竹枝霜不蕃。
淘米少汲水，
汲多井水渾。
刈葵莫放手，
放手傷葵根。
阿翁懶惰久，
覺兒行步奔。
所來為宗族，
亦不為盤飧。
小人利口實，
薄俗難可論。
勿受外嫌猜，
同姓古所敦。
Phiên âm
Bình minh khoá lư xuất,
Vị tri thích thuỳ môn.
Quyền môn đa tổn đạp,
Thả phục tầm chư tôn.
Chư tôn bần vô sự,
Trạch xá như hoang thôn.
Đường tiền tự sinh trúc,
Đường hậu tự sinh huyên.
Huyên thảo thu dĩ tử,
Trúc chi sương bất phồn.
Đào mễ thiếu cấp thuỷ,
Cấp đa tỉnh thuỷ hồn.
Ngải quì mạc phóng thủ,
Phóng thủ thương quỳ căn.
A ông lãn noạ cửu,
Giác nhi hành bộ bôn.
Sở lai vi tông tộc,
Diệc bất vi bàn sôn.
Tiểu nhân lợi khẩu thực,
Bạc tục nan khả luân.
Vật thụ ngoại hiềm sai,
Đồng tính cổ sở đôn.Dịch nghĩa
Sáng sớm cưỡi lừa ra đi,
Chưa biết là tới cửa nhà ai.
Nhà có chức vụ sang trọng thì quá ồn ào,
Bèn quyết định đi tới nhà đứa cháu họ.
Đứa cháu nghèo nên thong thả,
Nhà cửa như xóm vắng.
Trước nhà trúc tự mọc,
Sau nhà cỏ huyên tự lan.
Mùa thu cỏ huyên đã héo,
Cành trúc vì sương nên không rậm.
Vo gạo thiếu nước giếng,
Kín nhiều thì nước đục.
Cắt rau quỳ chớ mạnh tay,
Mạch tay tất làm long rễ.
Ông đây vốn tính lười đã lâu,
Thấy cháu vẻ hớt hải.
Ông tới là vì họ hàng,
Chứ không phải là mong kiếm bữa.
Kẻ hèn mới mong miếng ăn,
Thói đời khó mà nói được.
Chớ xét lầm người qua vẻ bên ngoài,
Cùng một họ thì từ xưa vẫn chỉ bảo nhau.Bản dịch của Phạm Doanh
Tinh mơ cưỡi lừa đi,
Chưa định nhà nào tới.
Nhà giầu lắm lao xao,
Bèn tìm cháu thăm hỏi.
Biết cháu nghèo, rảnh rang,
Nhà cửa như xóm tối.
Trước cửa trúc mọc bừa,
Sau nhà huyên lởi xởi.
Sang thu cỏ huyên khô,
Sương lắm lá trúc cỗi.
Vo gạo nước ít oi,
Kín nhiều bùn giếng nổi.
Hái quỳ chớ mạnh tay,
Mạnh tay làm rễ thối.
Ông này tính vốn lười,
Thấy cháu dáng tất tưởi.
Ông tới vi họ hàng,
Miếng ăn nào đâu phải.
Kẻ hèn mới cầu ăn,
Thói đời thật khó nói.
Bề ngoài chớ hiểu lầm,
Họ hàng xưa giữ lối.
(Năm 751)
Cháu Tế tự Ứng Vật, làm quan tới chức cấp sự trung trong huyện nơi kinh đô, là cháu họ, gọi Đỗ Phủ bằng ông.