25/04/2024 00:57Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Tây Sơn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 29/03/2020 22:40
Nguyên tác
將軍此地奉金牌，
和局成時戰局灰。
奸賊自從讎國到，
昏君實怕長公回。
塤篪天顯尚如此，
矢石臣勞何有哉。
清廟應留弓劍氣，
中原轉盼尚徘徊。
Phiên âm
Tướng quân thử địa phụng kim bài[1],
Hoà cục thành thì chiến cục hôi[2].
Gian tặc[3] tự tòng thù quốc đáo,
Hôn quân thực phạ trưởng công[4] hồi.
Huân trì thiên hiển thượng như thử[5],
Thỉ thạch thần lao hà hữu tai.
Thanh miếu ưng lưu cung kiếm khí,
Trung nguyên chuyển miện thượng bồi hồi.Dịch nghĩa
Nơi đây tướng quân vâng mệnh lĩnh thẻ vàng,
Khi cuộc hoà mục đã thành, thì chiến cuộc nguội lạnh.
Tên gian tặc, từ khi ở nước thù trở lại,
Bậc hôn quân, quả sợ ông anh quay về.
Tình anh em, đạo trời rõ rệt mà còn như thế,
Nơi tên đạn, công bề tôi vất vả nào có vào đâu!
Khí thiêng cung kiếm còn vương nơi thanh miếu,
Lòng vẫn bồi hồi ngước mắt nhìn trung nguyên.
Nhạc Vũ Mục tức Nhạc Phi, một tướng giỏi nhà Tống. Tống Cao Tông tặng bốn chữ “Tinh trung Nhạc Phi” thêu vào cờ; lại nhiều lần thắng quân Kim, thu phục nhiều đất đai. Sau Nhạc Phi bị tên gian thần Tần Cối vu cáo cho tội phản nghịch, giết chết. Đến đời Hiếu Tông mới được minh oan và phục chức, đặt tên thuỵ là Vũ Mục, nên thường gọi là Nhạc Vũ Mục. Yển Thành là đất Triệu Lăng xưa, nay thuộc tỉnh Hà Nam. Tại đây Nhạc Phi đã đánh bại Ngột Truật, vua nhà Kim.
[1] Chỉ việc Nhạc Phi nhận mệnh lệnh phải bỏ việc đánh Kim để về triều.
[2] Văn hiến thông khảo chép rằng Tần Cối từ nước Kim về, nói với Cao Tông rằng: “Nếu như Nhạc Phi không chết, hoà cục không thành, người Kim ắt sẽ đưa Khâm Tông về Nam”. Cao Tông sợ hoà nghị không thành.
[3] Tần Cối vốn từ nước Kim trở về, được Tống Cao Tông cho làm tế tướng. Cối đã phá hoại cuộc kháng chiến chống Kim của quân dân Nam Tống và giết hại nhiều tướng lĩnh yêu nước như Nhạc Phi.
[4] Chỉ Khâm Tông là anh Cao Tông.
[5] Chỉ việc Tống Cao Tông Triệu Cấu đã không đòi nhà Kim phải thả cho anh ruột là Tống Khâm Tông trở về, mặc dầu Khâm Tông tha thiết mong muốn được trở về.