20/04/2024 13:07Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Trung Đường
Đăng bởi Vanachi vào 15/09/2007 15:27
Nguyên tác
九江十年冬大雪，
江水生冰樹枝折。
百鳥無食東西飛，
中有旅鴈聲最飢。
雪中啄草冰上宿，
翅冷騰空飛動遲。
江童持網捕將去，
手攜入市生賣之。
我本北人今譴謫，
人鳥雖殊同是客。
見此客鳥傷客人，
贖汝放汝飛入雲。
鴈！鴈！汝飛向何處？
第一莫飛西北去。
淮西有賊討未平，
百萬甲兵久屯聚。
官軍賊軍相守老，
食盡兵窮將及汝。
健兒飢餓射汝喫，
拔汝翅翎爲箭羽。
Phiên âm
Cửu Giang thập niên đông đại tuyết,
Giang thuỷ sinh băng thụ chi chiết.
Bách điểu vô thực đông tây phi,
Trung hữu lữ nhạn thanh tối ky.
Tuyết trung trác thảo băng thượng túc,
Sí lãnh đằng không phi động trì.
Giang đồng trì võng bộ thương khứ,
Thủ hoà nhập thị, sinh mại chi.
Ngã bản bắc nhân kim khiển trích,
Nhân điểu tuy thù đồng thị khách.
Kiến thử khách điểu thương khách nhân,
Thục nhữ, phóng nhữ phi nhập vân.
Nhạn! Nhạn! Nhữ phi hướng hà xứ?
Đệ nhất mạc phi tây bắc khứ!
Hoài Tây hữu tặc thảo vị bình,
Bách vạn giáp binh cửu đồn tụ.
Quan quân, tặc quân, tương thủ lão,
Thực tận bình cùng tương cập nhữ.
Kiện nhi cơ ngã xạ nhữ khiết.
Bạt nhữ sí linh vi tiễn vũ.Dịch nghĩa
Mùa đông năm [Nguyên Hoà] thứ mười, mưa tuyết lớn ở Cửu Giang,
Nước sông thành băng, cành cây gẫy lả tả.
Các loài chim không kiếm được ăn, bay khắp đông tây,
Trong đó có con nhạn lạc tiếng kêu nghe rất đói,
Ăn, rỉa cỏ trong tuyết, nằm trên mặt băng.
Lông cánh rét cóng bay lên chậm chạp,
Chú bé ven sông bủa lưới bắt được,
Xách luôn ra chợ bán sống.
Mình vốn người phương bắc bị đày đến đây.
Người và chim tuy khác nhau, song cũng là khách,
Thấy chim khách, người khách động lòng thương,
Chuộc mày, thả cho mày bay lên mây thẳm.
Nhạn ơi! Nhạn! Mày bay về phương nào?
Thứ nhất chớ bay về tây bắc!
Ở Hoài Tây có giặc dẹp chưa xong
Trăm vạn quân lính đóng mãi ở đó.
Quân triều, quân giặc cầm cự nhau mãi,
Lương cạn, quân mỏi sẽ tính đến mày.
Bọn chiến sĩ đói mèm sẽ bắn mày để ăn thịt,
Sẽ nhổ lông mày để làm cánh tên.Bản dịch của Khương Hữu Dụng
Nguyên Hoà năm thứ mười tuyết lớn,
Cây cối gãy cành sông giá đóng,
Trăm chim kiếm ăn bay thất thơ,
Có tiếng con nhạn đói xác xơ.
Mổ cỏ trong tuyết, ngủ trên giá,
Cánh lạnh trên không bay lờ đờ.
Trẻ chài chăng lưới bắt sống nhạn,
Xách ngay vào chợ bán tươi đi.
Ta, người phương bắc quan bị trích,
Người chim tuy khác, cũng là khách.
Thấy cảnh khách chim thương khách người,
Mua mày, thả mày bay lên khơi.
Phương nào, nhạn ơi, nhạn bay hỡi?
Nhất là tây bắc, đừng bay tới!
Hoài Tây có giặc dẹp chưa yên,
Trăm vạn quân binh còn đóng mãi.
Quân ta quân giặc cứ giằng co,
Lương hết binh cùng, đến mày khổ.
Lính kia đói lử, bắn mày ăn,
Lông mày họ nhổ làm tên đó!