09/05/2024 17:19Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Tây Sơn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 14/03/2024 19:56
Nguyên tác
寶鼎香飄篆竹苞，
真人靈跡鎮南郊。
劍光擁慧凝潭影，
蟾魄鳴霜響樹捎。
寂滅禪機鯨屢動，
榮枯世夢蝶頻勞。
不如一掉清風里，
一曲滄浪似解嘲。
Phiên âm
Bảo đỉnh hương phiêu triện trúc bao,
Chân nhân linh tích trấn Nam giao.
Kiếm quang ủng tuệ ngưng đàm[1] ảnh,
Thiềm phách minh sương hưởng thụ sao.
Tịch diệt thiền cơ kình[2] lũ động,
Vinh khô thế mộng điệp[3] tần lao.
Bất như nhất trạo thanh phong lý,
Nhất khúc Thương Lang[4] tự giải trào[5].Dịch nghĩa
Đỉnh báu hương bay quyện quanh khóm trúc,
Dấu thiêng chân nhân trấn giữ cõi Nam.
Gương toả ánh tuệ in xuống bóng đầm,
Trăng soi sáng hạt sương đêm, chiếu lấp lánh ngọn cây.
Chày kình luôn khuấy động cơ thiền tịch diệt,
Hồn bướm cứ nhọc hoài vì mộng đời héo tươi.
Chi bằng một chèo bơi trong gió mát,
Hát khúc Thương Lang để đáp lại tiếng chê cười.Bản dịch của Tảo Trang
Khóm trúc bên đền quyện khói hương,
Dấu thiêng Trấn Võ giữ Nam bang.
Gươm thần ánh tuệ in làn nước,
Trăng sáng rung cây động hạt sương.
Cõi tục nhục vinh hồn bướm mệt,
Đạo thiền thanh tịnh tiếng kinh vang.
Chi bằng gió mát đua chèo quế,
Một khúc Thương Lương tự khích ngang.
Quán Trấn Vũ thờ vị Vũ Đương Nguyên Quân Huyền Thiên Thượng đế, tay cầm bào kiếm, tả hữu có hai tướng Long và Xá chầu. Quán ở thôn An Quang quay ra Hồ Tây. Triều Lý định đô đã lập ra quán này để trấn phương Bắc, đền thờ Đạo Lão gọi là quán. Sang triều Lê, Trịnh Tạc cho đúc tượng đồng đen. Tượng thân dài 9 thước tây, nặng 6.600 cân.
[1] Chỉ Hồ Tây.
[2] Chày kình, chiếc chày gõ chuông làm hình con cá kình. Sách Truyền đăng lục ghi: “Bể lớn có cá kình, bờ bể có rừng, có con mãnh thú gọi là Bồ Lao thường ra ăn cỏ. Cá kình nhân gặp lấy đuôi quật vào thân Bồ Lao; Bồ Lao thất kinh, rống lên kêu vang động cả trời. Vì thế, sau này đúc chuông, trên núm thường đúc hình Bồ Lao, chày gõ chuông thường làm hình cá kình, mang ý nghĩa tiếng chuông gõ vang khắp bốn phương, thức tỉnh mộng trần.”
[3] Theo tích Trang Chu từng mơ mình biến thành con bướm.
[4] Sách Mạnh Tử bài Nhụ tử ca: “Nước sông Thương Lang trong ư? Ta giặt dải mũ ta! Nước sông Thương Lang đục ư? Ta rửa chân ta.“
[5] Tiếng chê cười tích Dương Hùng đời Hán viết bài Giải trào có câu: “Hùng đương chép bộ Thái Huyền”, có kẻ cười Hùng: “Lấy huyền dùng bạch” (Dĩ huyền thượng bạch) mà Hùng đối đáp ngay được, gọi là “giải trào” (giải đáp sự chê cười).