23/04/2024 20:09Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 20/12/2005 00:06
Nguyên tác
盈盈一水對孤村，
中有高人不出門。
蕉鹿夢場心不競，
秦隋往事口能言。
春雲滿徑群麋鹿，
秋稻登場督子孫。
我欲掛冠從此逝，
與翁壽歲樂琴樽。
Phiên âm
Doanh doanh nhất thuỷ đối cô thôn,
Trung hữu cao nhân bất xuất môn.
Tiêu lộc[1] mộng trường tâm bất cạnh,
Tần Tuỳ[2] vãng sự khẩu năng ngôn.
Xuân vân mãn kính quần my lộc,
Thu đạo đăng trường đốc tử tôn.
Ngã dục quải quan tòng thử thệ,
Dữ ông thọ tuế lạc cầm tôn.Dịch nghĩa
Một dòng sông đầy ngăn một xóm hẻo lánh
Trong đó có một cao sĩ không ra khỏi cửa
Giấc mộng "lá chuối dấu hươu" lòng không tranh đua
Chuyện cũ đời tần đời Tuỳ miệng vẫn kể lại được
Mây mùa xuân phủ đầy lối đi, làm bạn cùng hươu nai
Lúa mùa thu đầy đồng, lo đôn đốc con cháu
Ta muôan treo mũ ra về theo ý nguyện
Để cùng ông gảy đàn uống rượu vui hưởng tuổi già.Bản dịch của Quách Tấn
Quanh co dòng biếc chắn thôn côi
Đóng cửa ngồi cao một bóng người
Hươu lá mộng đời lòng nguội hẳn
Tần Tùy chuyện cũ miệng bàn chơi
Giục lòng con cháu mùa sai lúa
Chung thú hươu nai buổi đẹp trời
Cũng muốn từ quan theo nguyện cũ
Cùng ông tuổi thọ rượu đàn vui
[1] Lá chuối và con nai. Sách Liệt tử chép: Có người tiều phu thấy một con nai bị thợ săn đuổi chạy hoảng, bèn đón đường đánh chết. Vì mắc đi đốn củi chưa đem về được, phải đem dấu một nơi kín đáo và lấy lá chuối phủ kín. Lúc trở về quên lửng không biết dấu nơi nào, bèn cho là chuyện chiêm bao, vừa đi vừa kẩm bẩm kể câu chuyện. Một người đi đường nghe kể lể, theo lối đó mà đi tìm thì thấy một con nai dấu dưới lá chuối. Về nhà bảo vợ: “Lúc nãy anh kiếm củi mộng bắt được con nai mà không biết ở chỗ nào. Bây giờ ta tìm được nai thì kẻ kia là mộng thật.” Vợ đáp: “Hay là chính anh mộng thấy người kiếm củi bắt được nai, chớ làm gì có người kiếm củi thật. Thế là anh mộng thật chăng?” Chồng nói: “Đây ta cứ biết được nai là được nai cần gì phải biết rõ rằng ta mộng hay hắn mộng.” Người kiếm củi về nhà đêm mộng thấy chỗ mình dấu nai và người đến lấy mai mình dấu. Theo mộng tìm được người và nai. Bèn kiện đòi nai lại. Quan không biết xử sao cho phải bèn truyền chia đôi con nai, mỗi người lấy một nửa.
[2] Chuyện đời Tần Tuỳ. Có lẽ do tích trong bài Đào hoa nguyên ký của Đào Tiềm: “Những người trong núi không biết chuyện bên ngoài thời họ đang sống, nhưng nhớ chuyện đời xưa nhà Tần nhà Tuỳ.”