26/04/2024 16:32Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Phụng hạ Dương Thành quận vương thái phu nhân ân mệnh gia Đặng quốc thái phu nhân
奉賀陽城郡王太夫人恩命加鄧國太夫人

Tác giả: Đỗ Phủ - 杜甫

Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 13/05/2015 00:26

 

Nguyên tác

衛幕銜恩重,
潘輿送喜頻。
濟時瞻上將,
錫號戴慈親。
富貴當如此,
尊榮邁等倫。
郡依封土舊,
國與大名新。
紫誥鸞回紙,
清朝燕賀人。
遠傳冬筍味,
更覺彩衣春。
奕葉班姑史,
芬芳孟母鄰。
義方兼有訓,
詞翰兩如神。
委曲承顏體,
鶱飛報主身。
可憐忠與孝,
雙美畫騏驎。

Phiên âm

Vệ mạc hàm ân trọng,
Phan dư[1] tống hỉ tần.
Tế thì chiêm thượng tướng,
Tích hiệu đới từ thân.
Phú quý đương như thử,
Tôn vinh mại đẳng luân.
Quận y phong thổ cựu,
Quốc dữ đại danh tân.
Tử cáo[2] loan hồi chỉ,
Thanh triều yến hạ nhân.
Viễn truyền đông duẩn vị,
Cánh giác thái y xuân.
Dịch diệp Ban cô sử,
Phân phương Mạnh mẫu[3] lân.
Nghĩa phương kiêm hữu huấn,
Từ hàn lưỡng như thần.
Uỷ khúc thừa Nhan thể[4],
Hiên phi báo chủ thân.
Khả liên trung dữ hiếu,
Song mĩ hoạ kỳ lân.

Dịch nghĩa

Nơi trướng của ông họ Vệ hưởng ơn vua rất nhiều,
Việc chăm sóc mẹ già nhiều lần mang đến tin vui.
Lúc ra tay cứu vớt đã thấy rõ là một viên tướng tài,
Nay ban hiệu thêm cho bà mẹ hiền từ.
Phú quí mà được đến như thế,
Được ca ngợi hơn hẳn các bạn cùng làm quan.
Về tên quận thì giống y như đất cũ đã được phong,
Còn tên nước lại là cái tên lớn mới ban cho.
Chim loan đưa cái tờ hồi báo về văn thư màu đỏ của nhà vua,
Một buổi sáng trong lành chim yến bay tới chúc lành người.
Cái vị của của măng mọc trong mùa đông đã được truyền đi xa,
Mà cũng được biết đến cái vẻ tươi của bộ áo năm mầu sặc sỡ.
Sử của Ban Chiêu nối từ đời nọ sang đời kia,
Hoà hoãn thay khi là hàng xóm của bà họ Mạnh.
Những lời dạy hợp với chính nghĩa của đạo lý,
Thư và chữ viết cả hai rất có thần.
Uốn éo là kế thừa của cách thức họ Nhan,
Bay cao vút là cái thân báo chúa.
Đáng thương tiếc là vẹn toàn cả trung lẫn hiếu,
Cá hai cái tốt đẹp như thế lý ra phải được vẽ trong đài kỳ lân.

Bản dịch của Phạm Doanh

Phủ họ Vệ ơn to thường đội,
Xe Phan thường đưa tới tin vui.
Thấy rõ thượng tướng giúp đời,
Lại còn phong hiệu cho người mẹ thân.
Giầu sang đã dành phần như thế,
Được vinh quang hơn kè bạn cùng.
Quận theo đất cũ đã phong,
Quốc là tên lớn mới dùng đem ban.
Tờ chiếu vua chim loan đưa lại,
Buổi sáng trong yến tới chúc mừng.
Truyền xa vị măng mùa đông,
Thế rồi cũng biết áo hồng mùa xuân.
Nối tiếp đời, cô Ban chép sử.
Thơm lành bà Mạnh ở liền bên.
Điều chính nghĩa đem luyện rèn,
Lời văn chữ viết như thần cả hai.
Nét họ Nhan bẻ bai như múa,
Tấm thân đem báo chúa bay tung.
Tiếc thay đủ hiếu với trung,
Hai cái đẹp đó không trưng đài kỳ.
(Năm 767)

Nguyên chú: "Dương thành quận vương, Vệ Bá Ngọc dã" 陽城郡王衛伯玉也 (Dương Thành quận vương tức Vệ Bá Ngọc).

[1] Phan Nhạc 潘岳 đời Tấn có bài Nhàn cư phú 閒居賦 tả việc chăm sóc mẹ già có câu: "Thái phu nhân nãi ngự bản dư" 太夫人乃御版舆 (Bà cố bước lên ngồi xe thùng). Sau "Phan dư" được dùng để chỉ việc phụng dưỡng mẹ.
[2] Văn thư vua thường gói trong lụa mầu đỏ.
[3] Mẹ của Mạnh Tử.
[4] Nét chữ viết của Nhan Chân Khanh 顏真卿 (709-785). Ông là một nhà thư pháp nổi tiếng đời Đường.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Đỗ Phủ » Phụng hạ Dương Thành quận vương thái phu nhân ân mệnh gia Đặng quốc thái phu nhân