20/04/2024 07:52Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Vanachi vào 16/08/2005 09:38
Nguyên tác
花近高樓傷客心，
萬方多難此登臨。
錦江春色來天地，
玉壘浮雲變古今。
北極朝庭終不改，
西山寇盜莫相侵！
可憐後主還祠廟，
日暮聊為梁甫吟。
Phiên âm
Hoa cận cao lâu thương khách tâm,
Vạn phương đa nạn thử đăng lâm.
Cẩm giang[1] xuân sắc lai thiên địa,
Ngọc Luỹ[2] phù vân biến cổ câm (kim).
Bắc cực triều đình chung bất cãi,
Tây sơn[3] khấu đạo mạc tương xâm.
Khả liên Hậu chúa[4] hoàn từ miếu,
Nhật mộ liêu vi "Lương phủ ngâm[5]".Dịch nghĩa
Những đoá hoa nở trên lầu cao, làm cho lòng khách đau thương,
Trong lúc muôn phương nhiều nạn, ta lên lầu này.
Sắc xuân đến với trời đất sông Cẩm,
Trên núi Ngọc Luỹ, đám mây nổi biến đổi đời xưa, đời nay.
Sau cơn biến loạn, triều đình miền bắc vẫn không thay đổi,
Vậy thì bọn giặc cướp ở Tây Sơn kia chớ nên vào xâm lấn.
Thương thay Hậu Chúa mà còn có đến miếu,
Buổi chiều tà, ta hãy làm bài Lương phủ ngâm.Bản dịch của Phí Minh Tâm
Hoa cận lầu cao, dạ khách đau
Nơi nơi hoạn nạn ngoại cửa lầu
Sông Cẩm đang xuân giữa trời đất
Đĩnh Ngọc mây vờn nối trước sau
Nước nhà ổn định sau cơn biến
Giặc cướp phương tây chớ dãi dầu
Thương thay Hậu chúa lòng trung hiếu
Ngâm bài Lương phụ bớt nỗi sầu.
Bài này Đỗ Phủ làm vào mùa xuân năm 764, lúc vừa về Thành Đô, nói đến việc Quách Tử Nghi đánh bại giặc Thổ Phồn, thu phục lại Trường An.
[1] Sông ở quận Thục.
[2] Tên núi, ở phía đông nam huyện Lý Phiên, tỉnh Tứ Xuyên.
[3] Phía tây huyện Thanh Đô, tỉnh Tứ Xuyên. Đầu năm Quảng Đức, Thổ Phồn vây ba thành Tùng, Duy, Bảo và hai thành mới xây Vân, Sơn. Từ đó, Kiếm nam, Tây sơn mấy châu nhập vào Thổ Phồn.
[4] Tức Hậu chúa Lưu Thiện, con của Lưu Bị. Ngoài cửa Cẩm Quan tại Thành Đô, có miếu thờ Thục Tiên chúa (Lưu Bị), phía tây có miếu thờ Vũ hầu Gia Cát Lượng, phía đông có miếu thời Hậu chúa. Nhân việc cảm khái Lưu Thiện tín nhiệm Hoàng Hạo làm mất nước, ám chỉ vua Đường Túc Tông tin dùng Lý Phụ Quốc.
[5] Theo sách Thục chí, Gia Cát Lượng khi cày ruộng có làm ra bài Lương phủ ngâm.