25/04/2024 21:15Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 01/10/2018 21:57
Nguyên tác
眇眇三山洞裏官，
雪花當戶戟枝寒。
傍人錯比楊雄宅，
此客空彈貢禹冠。
白首相知猶按劍，
紫泥封後獨憑欄。
西樓悵望芳菲節，
相見時難別亦難。
Phiên âm
Diểu diểu Tam sơn[1] động lý quan,
Tuyết hoa đương hộ kích chi[2] hàn.
Bàng nhân thác tỉ Dương Hùng[3] trạch,
Thử khách không đàn Cống Vũ[4] quan.
Bạch thủ tương tri do an kiếm,
Tử nê[5] phong hậu độc bằng lan.
Tây lâu trướng vọng phương phi tiết,
Tương kiến thời nan biệt diệc nan.Dịch nghĩa
Mênh mang giữa cõi tam sơn,
Hoa tuyết rơi đầy, kích cắm trên cửa lạnh lùng.
Người đi đường nhầm tưởng đấy là nhà Dương Hùng,
Khách đây chẳng màng đến mũ quan của Cống Vũ.
Bạc đầu quen nhau còn đặt tay lên giữ kiếm,
Chiếu thư đã đóng dấu để ban ra, vô sự chỉ mình đứng tựa lan can.
Lầu tây buồn ngắm tiết xuân xanh,
Gặp được nhau đã khó thì ly biệt lại càng khó hơn.Bản dịch của Nguyễn Đức Toàn (II)
Quan trường như giữa động Tam sơn,
Tuyết hoa chẹn cửa nhánh kích hàn.
Người qua nhầm nghĩ Dương Hùng đó,
Đây khách không màng Cống Vũ quen.
Đầu bạc quen nhau còn giữ kiếm,
Dấu son đóng xuống tự mình xem.
Lầu tây xa ngắm xuân tươi ấy,
Quen thân là khó lìa khó hơn.
Các câu được trích từ:
- Câu 1. Bao Kiết, Tặng Lư sơn Bạch Hạc quán Lưu tôn sư (câu 2)
- Câu 2. Lưu Vũ Tích, Tảo xuân đối vân phụng ký Phong Châu Nguyên lang trung (câu 6)
- Câu 3. Đỗ Phủ, Đường thành (câu 7)
- Câu 4. Hứa Hồn, Bá Thượng phùng Nguyên Cửu xử sĩ đông quy (câu 4)
- Câu 5. Vương Duy, Trước tửu dữ Bùi Địch (câu 3)
- Câu 6. Hàn Ác, Trung thu cấm trực (câu 2)
- Câu 7. Hàn Ác, Bán tuý (câu 7)
- Câu 8. Lý Thương Ẩn, Vô đề kỳ 5 (câu 1)
[1] Chỉ cảnh tiên, tức Bồng Lai, Phương Trượng, Doanh Châu. Sử ký - Tần Thuỷ Hoàng bản kỷ: Từ Phúc dâng thư nói ngoài biển có ba ngọn Tam thần sơn là Bồng Lai, Phương Trượng, Doanh Châu các tiên sống ở đấy, xin được đem theo đồng nam, đồng nữ đi cầu thuốc trường sinh, bất lão.
[2] Theo thể chế đời Đường thì những người có làm quan, có tước vị, có công nghiệp, đủ ba điều ấy thì được dựng kích ở cửa. Về sau gọi các nhà quyền quý vương tôn là “kích môn” 戟門 hay “kích hộ” 戟戶.
[3] Dương Hùng (53 trCN - 18) tự Tử Vân, người Thành Đô đời Hán, học rộng tài cao, nhà nghèo, sống giản dị. Dương Hùng trạch chỉ gia cảnh bần hàn.
[4] Người đời Hán, tự Thiếu Ông, làm quan Bác sĩ thời Hán Nguyên Đế, chức đến Ngự sử đại phu. Cống Vũ cùng Vương Dương kết làm bạn tương tri, người đời khen “Vương Dương tại vị Cống Vũ đàn quan” 王陽在位貢禹彈冠 (Vương Dương tại chức thì Cống Vũ cũng phủi mũ sạch sẽ), ý nói sắp sửa chờ sẵn để ra làm quan, tức hai người này thủ xả tương đồng vậy.
[5] Đời xưa người ta dùng một loại đất nhão, mềm để phong dính lá thư lại, trên đó đóng dấu ấn vào. Chiếu thư của nhà vua thì dùng loại tử nê, là loại có màu tía để mà phong thư.