25/04/2024 11:14Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nguyên
Đăng bởi Vanachi vào 03/11/2018 22:15
Nguyên tác
金石丹忱動藻旒，
馬諳舊路壯英遊。
車無薏苡廉聲著，
贄有包茅職貢修。
指按地圖朝北闕，
口傳天詔到南州。
此行不待長纓請，
好繼班生萬里侯。
Phiên âm
Kim thạch đan thầm động tảo lưu[1],
Mã am cựu lộ tráng anh du.
Xa vô ý dĩ[2] liêm thanh trước,
Chí hữu bao mao[3] chức cống tu.
Chỉ án địa đồ triều bắc khuyết,
Khẩu truyền thiên chiếu đáo nam châu.
Thử hành bất đãi trường anh[4] thỉnh,
Hảo kế Ban sinh[5] vạn lý hầu.Bản dịch của nhóm Trần Kính Hoà
Vàng đá lòng đơn động chín trùng,
Ngựa quen lối cũ thẳng đường giong.
Xe không ý dĩ lòng liêm tỏ,
Lễ có bao mao chức vụ xong.
Tay chỉ địa đồ triều bắc khuyết,
Miệng truyền thiên chiếu đến Nam ngung.
Chung quân chẳng đợi xin dây lụa,
Muôn dặm Ban sinh thoả vẫy vùng.
Bài thơ này được làm khi tiễn thượng thư Sài Trang Khanh tức Sài Thung 柴椿, sứ thần nhà Nguyên trong một lần được phái sang nhà Trần nước ta, được chép trong An Nam chí lược nhưng không đề tựa.
[1] Dải mũ mão của thiên tử.
[2] Mã Viện lúc ở Giao Chỉ, thường ăn hạt ý dĩ để thân thể được nhẹ nhàng, giảm dục và chống lại chướng khí. Hạt ý dĩ ở phương nam to, Viện muốn đem về trồng. Khi rút quân, Viện cho chở về một xe, người bấy giờ cho là Viện chở châu ngọc ở phương nam về, bọn quyền quý nhìn vào. Viện bấy giờ được vua yêu, nên không để ý tới. Sau khi Viện chết, có người dâng thư cáo về việc này, cho là xe trước đây chở Viện về toàn là châu ngọc.
[3] Bao mao là cỏ ống. Nước nhỏ không có của báu cống hiến, thì cống một xe cỏ bao mao, để thiên tử dùng trong việc tế lễ.
[4] Nhắc tích Chung Quân xin dây lụa đi bắt vua nước Việt.
[5] Tức Ban Siêu.