21/04/2024 05:11Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 28/04/2022 20:30
Nguyên tác
瞻彼蒼天蓋九州，
炎邦一境獨何辜。
盈天火屋煙遮霧，
滿地金戈血載徒。
林木驚看巣有燕，
城頭指望跡無烏。
稔傳君子悲時局，
寧死唐虞揖遜區。
Phiên âm
Chiêm bỉ thương thiên cái cửu châu[1],
Viêm bang[2] nhất cảnh độc hà cô.
Doanh thiên hoả ốc yên già vụ,
Mãn địa kim qua huyết tái đồ.
Lâm mộc kinh khan sào hữu yến,
Thành đầu chỉ vọng tích vô ô.
Nẫm truyền quân tử bi thời cục,
Ninh tử Đường Ngu[3] ấp tốn khu.Dịch nghĩa
Trông trời xanh kia che khắp chín châu
Nước Nam một cõi riêng có tội gì
Ngất trời nhà cháy, khói bốc loà mây
Chật đất giáo gươm, máu chảy đầy đường
Yến làm tổ trên cây rừng vẫn cảm thấy hãi hùng
Quạ đậu nơi đầu thành không còn thấy nữa
Vẫn nghe đồn rằng người quân tử buồn vì thời cuộc
Thà chết ở đời Đường Ngu biết nhún nhường nhau.Bản dịch của Nguyễn Hữu Thăng
Gầm trời mải ngắm khắp muôn phương
Một cõi Nam bang cảnh đoạn trường
Ngùn ngụt cháy nhà, mây lẫn khói
Trùng trùng khua giáo, máu cùng xương
Yến làm cây rậm kinh hoàng tổ
Quạ bỏ thành cao quạnh vắng tường
Quân tử vẫn buồn xem thế cuộc
Nhớ xưa nhường nhịn thuở Ngu Đường.
[2] Xứ nóng, chỉ nước Nam.
[1] Chín châu. Theo sách Úng cống Trung Quốc xưa có 9 châu là: Kinh, Dương, Úng, Dự, Từ, Lương, Thanh, Duyện, Ký. Về sau trong văn học cổ Hán ngữ thường dùng từ "chín châu" để chỉ khắp nước hay khắp thiên hạ.
[3] Cổ sử Trung Quốc nói vua Nghiêu nhà Đường nhường ngôi cho vua Thuấn nhà Ngu. Ở đây ý nói xưa kia nhún nhường nhau chứ không tranh giành như ngày nay.