20/04/2024 11:01Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 02/10/2018 16:22
Nguyên tác
皇天有意屬斯文，
汶泗鍾靈岳降神。
數仞宮墻增粉雘，
一方屏翰試經綸。
憲邦文武威懷舊，
專閫東西寵渥新。
聖澤宏宣膏雨潤，
榮孚穀仰慰來賓。
Phiên âm
Hoàng thiên hữu ý chúc tư văn[1],
Phần Tứ[2] chung linh nhạc giáng thần.
Sổ nhận cung tường tăng phấn hoạch,
Nhất phương bình hàn thí kinh luân.
Hiến bang văn vũ uy hoài cựu,
Chuyên khổn đông tây sủng ác tân.
Thánh trạch hoằng tuyên cao vũ nhuận,
Vinh phu cốc ngưỡng uý lai tân.Dịch nghĩa
Trời cao có ý giúp tư văn,
Mạch Phần, Tứ hun đúc nên, núi giáng thần.
Mấy thước cung tường thêm tô điểm,
Gìn giữ một phương triển tài kinh luân.
Là nước văn hiến, nên sự văn võ đều có uy hướng về nguồn cổ,
Quyền hành nơi cương vực đông tây đều hưởng ơn huệ mới.
Thánh đạo tuyên ra như mưa móc tưới nhuần,
Để thóc lúa tốt tươi, người phương xa đến làm khách phải ngưỡng trông.Bản dịch của Nguyễn Đức Toàn (II)
Trời cao có ý giúp tư văn,
Phần, Tứ đúc chung núi giáng thần.
Mấy thước cung tường thêm vẻ đẹp,
Một phương gìn giữ rõ kinh luân.
Hiến bang văn võ uy nguồn cổ,
Cương vực đông tây lại duy tân.
Thánh đạo tuyên ra nhuần mưa móc,
Tốt tươi cung ngưỡng khách xa gần.
Bài thơ được chép trong Vãn tình di thi hối 晚晴簃詩匯 của Từ Thế Xương nhà Thanh.
[1] Điển trong sách Luận ngữ dùng để chỉ đạo Nho, chỉ trí thức.
[2] Hai sông đều phát nguồn từ tỉnh Sơn Đông, thuộc địa phận nước Lỗ đời Xuân Thu, quê hương của Khổng Tử. Song thân của Phu Tử đi cầu tự núi Ni sơn về sinh ra Phu Tử, nên cũng dùng câu “nhạc giáng thần”. Về sau cũng dùng từ này để chỉ mạch đạo Nho. Khổng công chắc là dòng dõi của Khổng Phu Tử nên tác giả khen ngợi đạo học bằng những điển từ liên quan đến Nho giáo.