19/04/2024 09:18Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Xuân nhật hữu hoài Linh giang cựu hữu
春日有懷𤅷江舊友

Tác giả: Nguyễn Phúc Ưng Bình - 阮福膺苹

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 05/08/2008 22:00

 

Nguyên tác

細數落花愁未破,
靜聽啼鳥信將來。
吟杯有客懷雲樹,
旅夜何人看斗台。
幾曲渭城新色柳,
一支薊北舊情梅。
思君遶夢尋君處,
舟泛𤅷江上海臺。

Phiên âm

Tế sổ lạc hoa sầu vị phá,
Tĩnh thinh đề điểu tín tương lai.
Ngâm bôi hữu khách hoài vân thụ[1],
Lữ dạ hà nhân khán đẩu đài[2].
Kỷ khúc Vị thành[3] tân sắc liễu,
Nhất chi Kế bắc[4] cựu tình mai.
Tư quân nhiễu mộng tầm quân xứ,
Chu phiếm Linh giang[5] thướng Hải đài[6].

Dịch nghĩa

Đếm từng cánh hoa rơi, nỗi buồn chưa dứt
Lắng nghe chim kêu đưa tin tức lại
Uống rượu làm thơ, có người nhìn mây ngàn nhớ bạn
Đêm xa nhà, ai là người quán trọ trông nhìn sao sáng
Vài khúc nhạc Vị Thành nhớ màu liễu xanh
Một cành mai bên Kế bắc làm gợi nhớ tình bạn cũ
Nhớ ông chỉ còn vào mộng tìm kiếm
Chèo thuyền sông Gianh, lên thành Động Hải mà tìm

Bản dịch của Nguyễn Hữu Vinh

Đếm tàn hoa rụng chạnh sầu
Lặng nghe chim gọi đợi cầu tri âm
Mây ngàn rượu ngóng thơ ngâm
Trông sao đêm trọ âm thầm nhớ ai
Vị thành khúc vẳng bên tai
Nhớ người Kế Bắc cành mai gợi tình
Nhớ anh vào mộng tìm quanh
Sông Gianh thuyền dạo lên thành Hải trông
Lời dẫn: Sát án Quảng Bình" 按察廣平 (Thơ làm trong thời kỳ làm án sát Quảng Bình).

[1] Đám mây xa, chỉ nhìn cảnh nhớ người. Lấy ý từ chữ "Vị Bắc" 渭北, "thiên thụ" 天樹. Thơ "Xuân nhật ức Lý Bạch" 春日憶李白 của Đỗ Phủ có câu: "Vị Bắc xuân thiên thụ, Giang Đông nhật mộ vân" 渭北春天樹,江東日暮雲 (Cây xuân Vị Bắc xanh rờn, Giang Đông chiều tối mây ngàn thênh thênh - Trần Trọng Kim dịch).
[2] Sao trên trời. Ở đây ý chỉ nhìn sao trời mà nhớ nơi bạn ở. Thơ Trương Hựu 張祜 bài "Đề Kim Lăng độ" 題金陵渡 đêm trọ bên gác nhỏ ở bến Kim Lăng, nghe tiếng nước thuỷ triều rào rạc rầm rì, nhìn sao trời mà nhớ quê hương xa xôi:
Kim Lăng tân độ tiểu sơn lâu,
Nhất túc hành nhân tự khả sầu.
Triều lạc dạ giang tà nguyệt lý,
Lưỡng tam tinh hoả thị Qua Châu.
金陵津渡小山樓,
一宿行人自可籌。
潮落夜江斜月裏,
兩三星火是瓜州。
(Kim Lăng quán nhỏ bến giang đầu,
Đêm trọ khách xa chớm mối sầu.
Ngóng nước triều dâng trăng chếch bóng,
Sao mờ lấm tấm ấy Qua Châu.)

[3] Tên khúc hát lúc chia tay. Chỉ cảnh bịn rịn chia tay. Lấy ý từ bài thơ "Vị thành khúc" 渭城曲 (Khúc hát ở thành Vị) của Vương Duy.
[4] Chỉ chuyện nhớ bạn, sự đợi chờ nhớ nhung vì xa cách hai nơi... Trung Quốc vào thời Lục triều, dân gian lưu truyền thể thơ nhạc phủ. Thơ văn viết theo thể thơ này thường dùng để hát. Vì thời đó chiến tranh liên miên nên thông thường thơ nhạc phủ hay miêu tả phong cảnh vùng Yên 燕, Kế bắc 薊北, Liêu tây 遼西 và nỗi nhọc nhằn của binh lính cũng như sự buồn đau, thương nhớ người chồng đi lính phương xa của người chinh phụ.
Dữu Tín 庾信 (513-581), Giang Tổng 江總 (519-594) và Từ Lăng 徐陵 (507-583) là những thi nhân lưu lạc nổi tiếng vào thời này. Bài "Xuất tự Kế Bắc môn hành" 出自薊北門行 của Từ Lăng có câu: "Kế bắc liêu trường vọng, Hoàng hôn tâm độc sầu" 薊北聊長望,黃昏心獨愁 (Nói đến và nhớ về Kế Bắc, Một mình tối lại đọng mối sầu). Bài "Yên ca hành" 燕歌行 của Dữu Tín có câu: "Hàn nhạn ung ung độ Liêu thuỷ, Tang diệp phân phân lạc Kế môn" 寒雁邕邕渡遼水,桑葉紛紛落薊門 (Nhạn bay vần vũ nơi vùng mây nước Liêu tây, Lá dâu tằm rơi lả tả nơi đất Kế Bắc). Bài "Khuê oán thiên" 閨怨篇 của Giang Tổng có câu: "Liêu Tây thuỷ đống xuân ưng thiểu, Kế bắc hồng lai lộ kỷ thiên" 遼西水凍春應少,薊北鴻來路幾千 (Trời chưa tới mùa xuân, nước non vùng Liêu tây còn băng giá, Nhạn bay từ Kế bắc về xa ngút ngàn trùng).
[5] Sông Gianh ở tỉnh Quảng Bình.
[6] Thành Động Hải, thành Quảng Bình.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Phúc Ưng Bình » Xuân nhật hữu hoài Linh giang cựu hữu