24/04/2024 15:23Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi hảo liễu vào 21/01/2015 15:20
Nguyên tác
十年前泛烏龍水，
今日才登白馬山。
咫尺未通天帝座，
孤高又小那人寰。
雪粧花草成吟易，
煙鎖樓臺入畫難。
客有王孫誰是主，
翠微杯酒共紅顏。
Phiên âm
Thập niên tiền phiếm Ô Long[1] thuỷ,
Kim nhật tài đăng Bạch Mã[2] sơn.
Chỉ xích vị thông Thiên Đế toạ[3],
Cô cao hựu tiểu na nhân hoàn.
Tuyết trang hoa thảo thành ngâm dị,
Yên toả lâu đài[4] nhập hoạ nan.
Khách hữu vương tôn thuỳ thị chủ,
Thuý vi bôi tửu cộng hồng nhan[5].Dịch nghĩa
Mười năm trước ta đã dạo chơi đầm Ô Long
Hôm nay mới lên chơi núi Bạch Mã
Chòm sao Thiên đế chỉ gần vài thước
Nhìn xuống thấy cao vời vợi, nhà cửa mặt đất nhỏ bé
Nhìn hoa cỏ sương đọng trắng như tuyết ý thơ dễ tràn trề
Lầu đài trong sương khói toả mờ thì khó vẻ thành tranh
Khách chơi có vương tôn công tử, ai là kẻ cầm đầu
Rót chén giữa núi non xanh biếc bên cạnh khách má hồngBản dịch của Nguyễn Hữu Vinh
Mười năm trước dạo đầm Ô Long
Bạch Mã nay leo mới tới cùng
Tay với ngang qua trời đã chắn
Non cao bé tít đất xa trông
Dễ thành thơ vịnh hoa đơm tuyết
Khó vẽ lầu cao khói toả lồng
Khách có vương tôn ai hỏi chủ
Chơi non châm rượu bạn quần hồng
Mậu Dần tức năm 1938.
[1] Nguyên chú: “Tức Tư Hiền hải khẩu” 即思賢海口 (Cửa biển Tư Hiền). Theo sách xưa thì ngày nay là cửa biển Tư Hiền 思賢, gần Lăng Cô, phía bắc đèo Hải Vân, tỉnh Thừa Thiên, xưa thuộc Chiêm Thành, tên là Ô Long 烏龍. Đến đời Trần, vua Nhân Tông gả công chúa Huyền Trân cho Chế Mân, đưa đến đây, để tưởng nhớ công chúa, vua cho đổi tên cửa biển này thành Tư Dung 思容 nghĩa là tưởng nhớ đến nét mặt. Năm 1471 vua Lê Thánh Tông xa giá đi đánh Chiêm, có làm bài thơ Tư Dung hải môn lữ thứ (Viện Hán Nôm, Thơ văn Lê Thánh Tông, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1986, trang 194-195, trong tập Minh lương cẩm tú của Lê Thánh Tông). Năm Thiệu Trị nguyên niên (1841), cửa Tư Dung đổi tên là Tư Hiền 思賢 cho tới ngày nay. Ô Long thuỷ 烏龍水 tức đầm Cầu Hai, nhưng cửa biển có tên là cửa Tư Hiền. Xem Đại Nam nhất thông chí.
[2] Nguyên chú: “Bạch Mã sơn cận Ô Long thuỷ” 白馬山近烏龍水 (Núi Bạch Mã nằm gần cửa Ô Long). Núi Bạch Mã đẹp nổi tiếng ở phía nam tỉnh Thừa Thiên, gần đầm Cầu Hai và đèo Hải Vân.
[3] Chòm sao Bắc Cực. Thiên Đế là tên ngôi sao sáng nhất trong nhóm sao này.
[4] Ở núi Bạch Mã khi xưa có nhiều biệt thự nghỉ mát của Pháp.
[5] Nguyên chú: “Huề du hữu Lê Viên tử đệ viết Kim Cúc, Ngọc Sương, Tường Vi, Lục Hà tứ mỹ” 携遊有梨園子弟曰金菊、玉霜、薔薇、綠荷四美 (Cùng đi có các người trong nhóm con hát gồm bốn người đẹp là Kim Cúc, Ngọc Sương, Tường Vi và Lục Hà).