26/04/2024 02:39Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Hoa Xuyên Tuyết vào 22/11/2007 21:54
Nguyên tác
他鄉幾度竹城西，
客是豪花快馬蹄。
琴調獨檀司馬操，
筆鋒到底屈平離。
順風只為鴻毛便，
彼棘難容鳳爪棲。
自古才花榮折桂，
火丹層煉此雲梯[1]。
Phiên âm
Tha phương kỷ độ Trúc thành[2] tê (tây),
Khách thị hào hoa khoái mã đề.
Cẩm điệu độc đàn Tư Mã[3] tháo,
Bút phong đáo để Khuất Bình[4] ly.
Thuận phong chỉ vị hồng mao tiện,
Bỉ cức nan dung phượng trảo thê.
Tự cổ tài hoa vinh chiết quế,
Hoả đan tằng luyện thử vân thê.Dịch nghĩa
Trải mấy năm đất khách quê người thành Trúc ở miền Tây
Khách là người hào hoa ruổi nhanh chân ngựa
Điệu đàn chàng Tư Mã thật lâm li mà vẫn cô đơn
Ngọn bút Khuất Bình vô cùng sâu sắc mà không khỏi chia li
Gió xuôi chỉ tiện cho lông hồng
Gai nhọn khó đỗ vuốt chim phượng
Các bậc tài hoa xưa nay bẻ cành quế
Từng luyện lửa đan này như một thang mây.Bản dịch của Vũ Băng Tú
Tha phương thành Trúc tận miền tây,
Rong ruổi ngựa đưa khách tới đây.
Tư Mã điệu đàn đơn độc thế,
Khuất Nguyên từ Sở biệt ly này.
Lông hồng chỉ tiện theo chiều gió,
Chim phượng khôn dừng gai góc cây.
Các bậc tài hoa vin nguyệt quế,
Lửa đan từng luyện ấy thang mây.
(Vũ Băng Tú dịch nghĩa, Vũ Thế Khôi chú giải)
[1] Chữ này trong Vũ Tông Phan - Tuyển tập thơ văn viết là 栖, nhưng chữ 梯 thực mới là cái thang, còn 栖 chính là dị dạng của chữ 棲 ở câu 6.
[2] Lời nguyên chú của tác giả "Hưng Hoá tên cổ là Trúc thành". Trấn Hưng Hoá đời Lê bao gồm phần lớn đất đai của các tỉnh Phú Thọ, Yên Bái, Tuyên Quang, Lai Châu và Sơn La; tỉnh thành dựng ở xã Trúc Phê, Văn Miếu xây trên núi Trúc.
[3] Tức Bạch Cư Dị, nhà thơ đời Đường, tác giả khúc Tỳ bà hành nổi tiếng, từng bị giáng chức đi làm Tư Mã Châu Giang.
[4] Tức Khuất Nguyên, nhà thơ cổ đại Trung Hoa, tác giả Ly tao; cả tiếng đàn của Tư Mã lẫn Ly tao của Khuất Bình đều được dùng để chỉ sự biệt ly.