25/04/2024 19:44Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 26/09/2008 07:54
Nguyên tác
陶朱慣逐五湖遊，
薤簞涼回不覺秋。
蜂鼓胡群迎水起，
雞銀唐賈換榔投。
將蕪松菊空來月，
正美蓴鱸尚繫舟。
虛負家庄重九約，
棉花狂絮亂撩愁。
Phiên âm
Đào Chu[1] quán trục Ngũ hồ du,
Giới đạn lương hồi bất giác thu.
Phong cổ Hồ quần[2] nghinh thuỷ khởi[3].
Kê ngân[4] Đường cổ[5] hoán lang đầu,
Tương vu tùng cúc không lai nguyệt,
Chính mỹ thuần lô thượng hệ chu.
Hư phụ gia trang trùng cửu ước,
Miên hoa cuồng nhứ loạn liêu sầu.Dịch nghĩa
Thuyền của Đào Chu quen chơi nơi cảnh Ngũ hồ,
Chiếu trúc đêm nằm thấy lạnh, chẳng để ý gì là trời đã sang thu.
Vào hội rước nước, dân bản xứ người Miên đánh trống hình con ong,
Tung vốn mua cau, khách hàng buôn Trung Quốc dốc trọn số bạc con gà.
Gốc tùng khóm cúc, vườn cũ bỏ hầu hoang, mảnh trăng kia tuy có sáng soi, nhưng ai ở nhà mà ngắm cảnh đẹp.
Gỏi cá canh rau, món ăn ngon vẫn sẵn, con thuyền nọ nay còn buột chặt, vậy ai về nhà mà hưởng thú thôn quê?
Mồng chín tháng chín, lỡ hẹn lên núi cao đi chơi với anh em,
Ở đây chỉ thấy cảnh bông hoa gạo bay tứ tung làm gợi thêm mối sầu của du khách.Bản dịch của Huỳnh Minh Đức
Đào Chu quen thói Ngũ hồ du,
Chiếu lạnh đêm nằm chẳng ngỡ thu.
Chinh trống dân Hồ mê đón nước,
Trút tiền chú Khách đón mua cau.
Cúc tùng hoang dại, trăng suông bóng,
Thuyền buộc lòng ai nhớ cá rau.
Trùng cửu hẹn rồi, lên dạo núi,
Hoa bay tản mạn, khiến ai sầu.
Bài thơ này được sáng tác lúc tác giả đi tránh loạn ở Cao Miên.
[1] Phạm Lãi người đời Xuân Thu sau khi giúp Việt vương Câu Tiễn diệt Ngô xong, không làm quan mà đi chu du ở Ngũ hồ, xưng là Đào Chu công.
[2] Bầy người Hồ. Tác giả gọi quen theo lối khinh miệt các dân tộc khác của người Hán xưa.
[3] Hội rưới nước của người Chân Lạp xưa.
[4] Bạc hình con gà. Theo tục nước Chân Lạp, trong giao dịch dùng thứ bạc nhỏ, có đúc hình con gà và có in bóng mờ của quốc vương làm dấu hiệu. Điểm đặc biệt là không phân biệt bạc trong tiền không tính, đôi khi giả pha đến bảy tám phần là đồng cũng được lưu hành. Vì thế các nhà buôn của ngoại quốc khi về nước, một đồng cũng không mang theo. Ấy cũng là một phương pháp lý tài của nước Cao Miên.
[5] Chỉ khách buôn người Trung Quốc.