26/04/2024 12:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 11/06/2017 07:46
Nguyên tác
厭見中州坌垢塵，
預知神器属權臣。
危言終不回天意，
甘作林泉避世人。
Phiên âm
Yếm kiến trung châu bộn cấu trần,
Dự tri thần khí thuộc quyền thần.
Nguy ngôn chung bất hồi thiên ý,
Cam tác lâm tuyền tỵ thế nhân.Dịch nghĩa
Ngán ngẩm nhìn lũ giặc dấy bụi ở trung châu,
Đoán biết trước ngôi báu thiêng liêng sẽ vào tay kẻ quyền thần.
Lời cảnh báo mối nguy hiểm cuối cùng chẳng làm Thiên tử hồi tâm,
Đành cam làm kẻ tránh đời ở chốn rừng sâu.Bản dịch của nhóm Hoàng Thị Ngọ
Ngán cảnh trung châu vẩn bụi trần,
Sớm hay ngôi báu thuộc quyền thần.
Lời trung rốt cuộc khôn cứu vãn,
Tìm chốn lâm tuyền tránh thế nhân.
Theo Trần kỷ, Bùi Mộng Hoa đậu Thái học sinh thời Trần Phế Đế. Khi quân Chiêm Thành vào cướp, Nghệ Tông làm Thái thượng hoàng bỏ chạy về sông Đông Ngàn (nay là sông Thiên Đức thuộc huyện Đông Ngàn). Mộng Hoa để nguyên áo mũ nhảy theo bám vào thuyền ngự, xin vua ở lại để đánh giặc, nhưng vua không nghe (Năm Xương Phù thứ 7 [1383] tháng 6, chúa Chiêm Thành là Chế Bồng Nga cùng với thủ tướng La Ngai dẫn quân đi bộ theo chân núi, từ trấn Quảng Oai dò đường đến đóng ở sách Khổng Mục. Thượng hoàng ngự sang sông Đông Ngàn để lánh giặc). Sau này khi Thuận Tông lên ngôi, Quý Ly được tham gia chính sự, Mộng Hoa dâng sớ tâu rằng: "Thần nghe có câu đồng dao rằng: Thâm hiểm thay, Lê Thái sư (Hồ Quý Ly nguyên là con nuôi họ Lê, sau khi cướp ngôi mới đổi lại họ Hồ). Từ đó mà suy thì Quý Ly tất có chí nhòm ngó ngôi cao". Nghệ Tông lại lấy sớ ấy đưa cho Quý Ly xem, Hoa liền bỏ về ẩn cư không ra nữa (sự kiện vào năm Quang Thái thứ 5 [1392]).