25/04/2024 20:12Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 29/03/2022 13:21
Nguyên tác
昇龍南邊有文廟，
李聖先開使教兒。
六歲改修稱國監，
諸官遣子望成之
黎時進士碑初立，
後世皆遵記以期。
建學育材從此始，
宣王功德萬年垂。
Phiên âm
Thăng Long nam biên hữu Văn Miếu,
Lý Thánh tiên khai sử giáo nhi.
Lục tuế cải tu xưng Quốc Giám,
Chư quan khiển tử vọng thành chi.
Lê thì tiến sĩ bi sơ lập,
Hậu thế giai tuân ký dĩ kỳ.
Kiến học dục tài tòng thử thuỷ,
Tuyên vương công đức vạn niên thuỳ.Dịch nghĩa
Phía nam Thăng Long có một toà Văn Miếu,
Vua Lý Thánh Tông mở ra việc dạy dỗ lớp trẻ.
Sáu năm sau đổi thành Quốc Tử Giám
Các quan triều đều muốn đa con đến để học.
Đến thời Lê thì dựng bia tiến sĩ,
Các đời sau tuân theo dựng bia mỗi kỳ thi.
Xây nền học vấn, luyện nhân tài bắt đầu từ đó,
Công đức của nhà vua còn ghi mãi ngàn năm.Bản dịch của Hoàng Chương Dương
Nam đất Long Thành có Miếu Văn,
Thánh Tông khai sáng nghiệp trường quy.
Sáu năm sau đổi thành trường Giám,
Nườm nượp con quan đến mỗi kỳ.
Bia đá ông nghè Lê Thánh tạc,
Nối dài tên tuổi những khoa thi.
Xây nền học vấn ngàn năm ấy,
Công đức Tuyên vương vẫn mãi ghi.
Năm Canh Tuất (1070), Lý Thánh Tông dựng Văn Miếu ở nam thành Thăng Long, sáu năm sau 1076 Lý Nhân Tông đổi
thành Quốc Tử Giám. Lê Thánh Tông định lệ khắc bia tiến sĩ ở Văn Miếu từ năm 1484 . Nay Văn Miếu còn 82 bia tiến sĩ.