21/04/2024 00:31Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 22/05/2020 23:17
Nguyên tác
利慾驅人萬火牛，
江湖浪跡一沙鷗。
日長似歲閒方覺，
事大如天醉亦休。
砧杵敲殘深巷月，
井梧搖落故園秋。
欲舒老眼無高處，
安得元龍百尺樓。
Phiên âm
Lợi dục khu nhân vạn hoả ngưu[1],
Giang hồ lãng tích nhất sa âu.
Nhật trường tự tuế nhàn phương giác,
Sự đại như thiên tuý diệc hưu.
Châm chử xao tàn thâm hạng nguyệt,
Tỉnh ngô dao lạc cố viên thu.
Dục thư lão nhãn vô cao xứ,
An đắc Nguyên Long[2] bách xích lâu.Dịch nghĩa
Người ham đuổi theo danh lợi thì như vạn con trâu bị buộc lửa vào đuôi,
Kẻ nay đây mai đó trên giang hồ thì như một bóng chim âu.
Ngày dài như cả năm, khi nhàn mới biết điều đó,
Việc lớn tày trời thì say cũng quên mất.
Tiếng chày đập vải khua tàn bóng trăng nơi ngõ sâu thẳm,
Ngô đồng bên giếng rụng lá thu nơi vườn cũ ở quê nhà.
Muốn trông xa, nhưng đôi mắt già không có nơi nào để lên cao,
Làm sao có được lầu cao trăm trượng của Nguyên Long.Bản dịch của Điệp luyến hoa
Danh lợi người như lửa đuổi trâu,
Giang hồ đây đó một thân âu.
Thảnh thơi mới biết ngày dài lắm,
Say khướt cho quên việc lớn lao.
Chày vải khua mòn trăng ngõ thẳm,
Giếng ngô rụng vắng góc vườn thu.
Muốn trông, mắt đục nhìn xa khó,
Nào chốn có lầu trăm thước cao.
Bài thơ này thể hiện tâm trạng của tác giả khi có những nỗi ưu phiền trong lòng và cảm giác bất lực trước vận mệnh của đất nước.
[1] Trâu bị buộc cỏ lau tẩm dầu đốt lửa vào đuôi, được tướng Điền Đan nước Tề thời Chiến Quốc dùng đánh trận, cho chạy tán loạn vào làm vỡ đội hình quân địch. Ở đây dùng để hình tượng những người đang có nhiều tham vọng về danh lợi thì sẽ náo loạn như trâu chạy lửa.
[2] Tức Trần Đăng 陳登, tự Nguyên Long 元龍, người đời Tam Quốc.