26/04/2024 19:21Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Tây Sơn
Đăng bởi Vanachi vào 12/08/2006 16:03
Nguyên tác
飽食郊原薄暮歸，
羨渠無事獨熙熙。
降材乃有這般厚，
造物何曾一點私。
自是駑駘多暇日，
若教騏驥少閑時。
世人莫怨聰明誤，
大抵粗腸佔便宜。
Phiên âm
Bão thực giao nguyên, bạc mộ quy,
Tiễn cử vô sự độc hy hy.
Giáng tài nãi hữu giá ban hậu,
Tạo vật hà tằng nhất điểm ty (tư).
Tự thị nô thai đa hạ nhật,
Nhược giao kỳ ký thiểu nhàn thì.
Thế nhân mạc oán thông minh ngộ,
Đại để thô trường chiếm tiện nghi.Dịch nghĩa
Ăn no ngoài đồng, chập tối về chuồng,
Khen ngươi, một mình hí hửng vì rỗi việc.
Tài hèn mà lại được hậu đãi như vậy,
Tạo vật nào hề có chút riêng tây.
Bởi là ngựa quên, nên nhiều ngày rỗi,
Nếu là ngựa hay, hẳn ít lúc nhàn.
Người đời chớ oán mình thông minh mà lỡ dở,
Đại để ngu si sẽ may mắn chiếm phần.Bản dịch của Nguyễn Sĩ Lâm
Ngày đi thả cỏ, tối về ngơi,
Ngủ kĩ ăn no, thật thảnh thơi.
Hậu đãi khéo sao riêng kiếp ngựa,
Thiên tư đâu có phải lòng trời ?
Giống thồ vẫn đứng thâu ngày đó,
Vó kí thường dong vạn dặm hoài.
Nhắn khách thông minh đừng oán phận,
Ngu si hưởng phúc biết bao người.
Bài thơ có tính ngụ ngôn sâu sắc. Ngựa có giống “kì, kí” là ngựa chiến quí giá, có giống ngựa thồ “ăn no vác nặng”; cũng như con người, có kẻ hào kiệt phải lao tâm khổ trí gánh vác việc đời, có kẻ suốt đời “ngu si hưởng thái bình”.