20/04/2024 08:18Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 11/07/2005 22:28
Nguyên tác
渭潢江上渭潢營，
樓櫓參差接太青。
古渡斜陽看飲馬，
荒郊靜夜亂飛螢。
古今未見千年國，
形勢空留百戰名。
莫向清華村口望，
疊山不改舊時青。
Phiên âm
Vị Hoàng giang thượng Vị Hoàng doanh,
Lâu lỗ sâm si tiếp thái thanh.
Cổ độ tà dương khan ẩm mã,
Hoang giao tĩnh dạ loạn phi huỳnh.
Cổ kim vị kiến thiên niên quốc,
Hình thế không lưu bách chiến danh.
Mạc hướng Thanh Hoa[1] thôn khẩu vọng,
Điệp Sơn[2] bất cải cựu thì thanh.Dịch nghĩa
Cạnh sông Vị Hoàng có quân doanh Vị Hoàng,
Chòi gác nhấp nhô, cao tận trời.
Ở bến đò xưa, buổi chiều, trông thấy ngựa uống nước.
Giữa cánh đồng hoang, đêm thanh vắng, đóm bay lập loè.
Xưa nay chưa thấy triều đại nào đứng vững ngàn năm.
Nơi đây chỉ còn lại cái tiếng đã trải qua trăm trận đánh.
Thôi, đừng nhìn về phía Thanh Hoa nữa,
Dãy núi Điệp Sơn vẫn không thay đổi vẻ xanh tươi ngày trước.Bản dịch của Nguyễn Thạch Giang
Doanh trại Vị Hoàng bên mé sông,
Nhấp nhô lầu gác ngất tầng không.
Chiều tà ngựa uống ran ngoài bến,
Đêm vắng, huỳnh bay rợp nẻo đồng.
Triều đại ngàn năm xưa vẫn hiếm,
Thế hình trăm trận vẫn còn hùng.
Nhìn về phía xóm Thanh Hoa ấy,
Tam Điệp xanh xanh núi trập trùng.
Vị Hoàng là nhánh sông Hồng chảy qua thành Nam Định ra biển. Năm 1786, quân Tây Sơn theo biển vào sông đánh chiếm quân doanh Vị Hoàng rồi tiến ra chiếm Thăng Long.
[1] Nguyễn Du toàn tập chép là “Phù Hoa” 扶華 và chú là thôn Phù Nghĩa, ngoại thành Nam Định. Bản của Lê Thước, Trương Chính chép là “Thanh Hoa”, tức tỉnh Thanh Hoá, nơi quân Tây Sơn tập kết trước các trận đánh ra Bắc Hà, có lẽ phù hợp hơn.
[2] Điệp Sơn hay Tam Điệp, tức đèo Ba Dội ở tiếp giáp Ninh Bình và Thanh Hoá. Khi Tây Sơn tiến ra Bắc, có duyệt binh ở đây.