27/04/2024 11:16Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ca trù (hát nói); Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 07/02/2020 17:17
Nguyên tác
既自以身為形役，
三十年回首事何如。
菊松三徑是吾盧，
舊詩句獨吟還獨笑。
新鏡霜毛愁自照，
故鄉鱸膾夢初還。
算此身歷幾江山，
而今覺迷途其未遠。
病鶴傷鴻君不見，
倦飛之鳥已知歸。
鷦鷯不過一枝。
Phiên âm
Ký tự dĩ thân vi hình dịch[1],
Tam thập niên hồi thủ sự hà như.
Cúc tùng tam kính thị ngô lư,
Cựu thi cú độc ngâm hoàn độc tiếu.
Tân kính sương mao sầu tự chiếu,
Cố hương lư khoái[2] mộng sơ hoàn.
Toán thử thân lịch kỷ giang san,
Nhi kim giác mê đồ kỳ vị viễn.
Bệnh hạc thương hồng quân bất kiến,
Quyện phi chi điểu[3] dĩ tri quy.
Tiêu liêu bất quá nhất chi[4].Dịch nghĩa
Đã đem thân ra làm tôi tớ thể xác
Ba mươi năm ngoảnh lại sự nghiệp thế nào
Ba dãy cúc tùng là nhà ta
Câu thơ cũ ngâm một mình lại cười một mình
Soi gương thấy tóc mới trắng nghĩ mà buồn
Vừa mơ thấy gỏi cá lô ở chốn cố hương
Tính lại thân này từng trải với non sông
Mà nay biết đường nhầm chưa xa mấy
Hạc ốm hồng đau ngươi chẳng thấy
Chim bay mỏi cánh đã biết đường về
Chim chả chiện kia chẳng qua chỉ đậu một cành cây thôi
[1] Bài Quy khứ lai từ của Đào Tiềm đời Tấn: “Ký dĩ thân vi hình dịch, Hề trù trướng nhi độc bi” 既以身為形役，奚惆悵而獨悲 (Đã đem thân ra làm tôi tớ thể xác, Còn buồn bã đau thương làm gì).
[2] Gỏi cá lô. Đời Nam Tề, Trương Hàn quê ở Ngô quận, làm quan ở xa thấy gió thu thổi, nhớ đến gỏi cá lô ở chốn cố hương, bèn làm bài Thu phong từ, rồi bỏ quan về quê.
[3] Bài Quy khứ lai từ: “Điểu quyện phi nhi tri hoàn” 鳥倦飛而知還 (Chim bay mỏi sẽ biết đường về).
[4] Sách Trang tử: “Tiêu liêu sào ư thâm lâm bất quá nhất chi” 鷦鷯巢於深林不過一枝 (Chim chả chiện làm tổ trong rừng sâu, chẳng qua chỉ một cành cây). Ý nói người dẫu làm gì đi nữa chẳng qua cũng chỉ giữ được một phần nhỏ cỏn con trong trời đất.