19/04/2024 16:04Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 29/12/2007 17:29
Nguyên tác
漢謠魏什久紛紜，
正體無人與細論。
誰是詩中疏鑿手？
暫教涇渭各清渾。
Phiên âm
Hán dao Nguỵ thập[1] cửu phân vân[2],
Chính thể[3] vô nhân dữ tế luân (luận).
Thuỳ thị thi trung sơ tạc[4] thủ?
Tạm giao Kinh Vị[5] các thanh hôn (hỗn).Dịch nghĩa
Thơ ca Hán Nguỵ từ lâu đã phân chia,
Chính thể không có ai luận (phân biệt) được tường tận.
Ai là người có công khai phá trong thơ ca?
Tạm cho phép (mình) phân biệt trong đục dòng Kinh Vị.Bản dịch của Điệp luyến hoa
Thơ ca Hán Nguỵ đã bao dòng,
Chính thể không người luận tới cùng.
Ai kẻ trong thơ từng mở lối?
Tạm đành phân biệt chuyện ô trong.
Nguyên Hiếu Vấn làm chùm 30 bài luận về thơ, đây là bài đầu tiên, coi như một bài đề tựa trong chùm 30 bài Luận thi của Nguyên Hiếu Vấn, tác giả nêu lý do viết những bài này.
[1] Ý nói thơ ca đời Hán Nguỵ. Dao tức ca dao, thập là bài thơ. Nguyên Thi kinh phần Nhã, Tụng chia ra cứ 10 thiên (bài) gom làm một quyển, nên đời sau dùng thập 什 để chỉ bài thơ.
[2] Ý nói người đời sau học tập thơ ca từ đời Hán Nguỵ đã phân chia thành nhiều dòng phái.
[3] Chỉ truyền thống phong nhã của thơ ca, đối lập với nguỵ thể. Đỗ Phủ từng viết "Biệt tài nguỵ thể thân phong nhã" 別裁偽體親風雅, ý nói đối với thơ ca của tiền nhân phải biết phân biệt nguỵ thể hay phong nhã.
[4] Lấy ý từ việc khai thông sông trong trị thuỷ, nghĩa rộng là khai phá, khai thông. Trong bài này, tác giả cũng dùng nhiều từ ám chỉ sông nước.
[5] Sông Kinh và sông Vị, đều bắt nguồn từ tỉnh Cam Túc ngày nay, hợp lưu tại Thiểm Tây, hai sông trong đục khác nhau. Thi kinh: "Kinh dĩ Vị trọc" 涇以渭濁, ý nói nhờ có sông Vị mới biết là sông Kinh đục. Người đời sau thường dùng "Kinh Vị" để chỉ việc luận trong đục.