29/03/2024 14:03Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Tiễn Nghĩa Trai tiên sinh vãng Quảng Nam tiễu tây
餞義齋先生往廣南剿西

Tác giả: Vũ Phạm Khải - 武范啟

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 04/07/2016 15:21

 

Nguyên tác

撤却皋比起振衣,
軍吾謀帥十吾師。
旰宵不忍憂君父,
冠屨何堪亂夏夷。
値北相看聲價重,
征西寧許羽書迡。
銘功定有茶雲在,
豈只名題太學碑。

Phiên âm

Triệt khước cao bì[1] khởi chấn y,
Quân ngô mưu suý thập ngô si (sư).
Cán tiêu bất nhẫn ưu quân phụ,
Quan lũ[2] hà kham loạn Hạ Di.
Trị Bắc tương khan thanh giá trọng,
Chinh Tây ninh hứa vũ thư[3] trì.
Minh công định hữu Trà Vân[4] tại,
Khởi chỉ danh đề Thái học[5] bi.

Dịch nghĩa

Cuốn chiếu da hổ, rũ áo đứng dậy
Đã làm thầy kẻ sĩ lại làm bậc mưu sĩ trong quân
Ông đâu nỡ để vua cha phải lo lắng ngày đêm
Là người đội mũ đi giày, há chịu cho bọn mọi rợ làm loạn
Ở Bắc thanh danh ông được mọi người trọng vọng
Việc đánh Tây đâu chịu để tờ thư lông gà bị chậm
Ghi tạc công lao ông, nhất định còn non Trà, đèo Mây đó
Há chỉ có đề tên ở bia nhà Thái học đâu

Bản dịch của Nguyễn Văn Huyền

Xếp áo danh sư khoác chiến bào,
Làm thầy, làm tướng tỏ mưu cao.
Nước non há để mình vua liệu,
Áo mũ mà dung lũ rợ sao.
Giữ Bắc, thanh danh ông được trọng,
Dẹp Tây, quân lệnh việc nên mau.
Vân, Trà non nọ ghi công lớn,
Há chỉ bia đề Văn miếu đâu.
Nghĩa Trai là tên hiệu của Phạm Văn Nghị. Bài thơ làm khi tác giả đang cư tang ở quê, để tiễn Phạm Văn Nghị dẫn đoàn quân tình nguyện tự mộ vào Đà Nẵng, xuất phát đầu năm 1860.

[1] Cuốn chiếu da hổ. Đời Tống, Trương Tái thường ngồi trên chiếu da hổ để giảng sách. Cả câu ý nói: ngừng việc dạy học, làm việc khác.
[2] Đội mũ đi giày. Ý nói người ở nước có văn hiến.
[3] Thư lông gà. Ngày xưa khi có việc quân gấp, người chạy giấy tờ thường cắm lông gà làm hiệu lệnh khẩn cấp.
[4] Núi Trà đèo Mây, tức Sơn Trà và Hải Vân, hai địa danh nằm ở tỉnh Quảng Nam.
[5] Đây chỉ Văn Miếu, nơi có để bia tiến sĩ.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Vũ Phạm Khải » Tiễn Nghĩa Trai tiên sinh vãng Quảng Nam tiễu tây