27/04/2024 04:56Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Lục bát; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 06/10/2020 21:48
Giời làm sóng lở cát bay,
Cho tớ bỏ thày cho mẹ bỏ con.
Cửa nhà trôi mất chẳng còn,
Vợ chồng cõng bế đàn con lên chùa.
Năm nay nạn nước ơn vua,
Quan trên phát trẩn ở chùa Tây Phương[1].
Giời làm một trận lỡ đường,
Cho nên mới biết Tây Phương thế này.
Giời làm sóng lở cát bay,
Quan trên phát chẩn mỗi ngày hai ca.
Đàn ông cho chí đàn bà,
Rạng ngày hăm tám đi ra mà về.
Quan tuần, quan án ngồi nghĩ cũng ghê,
Thuê ngay hai chiếc thuyền về đình chung.
Giàu cùng, khó lại chẳng cùng,
Ai ơi còn cậy anh hùng làm chi.
Sinh ra nước lụt làm gì,
Giàu thì bán ruộng, khó thì bán con,
Nghèo thì bán cả nồi cấn lẫn lon đựng cà.
Có thì bán cửa bán nhà,
Nghèo bán đứa bé lấy ba bẩy hào.
Em ngồi em nghĩ xôn xao,
Kẻ lên Tứ Mỹ[2], kẻ vào Sơn Đông[3].
Kỳ này thì vợ bỏ chồng,
Chồng lại bỏ vợ kẻ Đông, người Đoài.
Người thì buôn sắn, người lại buôn khoai,
Người thì buôn mía dông dài quàng xiên.
Gạo hơn nhưng chẳng có tiền,
Cho nên phải xách tổ tiên đi cầm.
Nghèo thì bán bát, bán mâm,
Giàu thì đi cố, đi cầm ruộng nương.
Có thì bán sập, bán giường,
Đói quá bán cả giá hương, long bài.
Nhà giàu tích lúa lên hai,
Để cho nhà khó đến nài chẳng cho.
Đến khi lúa tốt được mùa,
Ruộng cạn, má úa có nhờ nhau không!
Giời làm một cạm thâm đông,
Gặp cơn gió bấc sạch không làu bàu.
Ai ngờ ngã bỡn mà đau,
Tháng mười nước lại ở đâu mới về.
Bài ca dao nói về sự kiện vỡ đê sông Hồng ở Nghĩa Lộ (huyện Phúc Thọ) năm 1912 làm cả vùng Từ Liêm lụt đói.
[1] Tên chữ là Sùng Phúc tự 崇福寺, là một ngôi chùa ở trên ngọn núi Tây Phương ở thôn Yên, xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, Hà Nội. Chùa được xây dựng khoảng thể kỷ 8 và là chùa cổ thứ hai sau chùa Dâu ở Bắc Ninh. Chùa được xây dựng theo lối kiến trúc kiểu chữ tam với ba toà cấp dọc theo sườn núi, dựa vào thế núi từ thấp lên cao thành ba ngôi chùa song song với nhau là chùa Hạ, chùa Trung và chùa Thượng. Chùa có 72 pho tượng được tạc bằng gỗ mít sơn son thếp vàng, trong đó có bộ tượng 16 vị La Hán lớn bằng người thật trong các tư thế khác nhau.
[2] Xã thuộc huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ, bên kia sông Đà.
[3] Một xã ngoại vi thị xã Sơn Tây.