30/03/2024 03:06Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Trùng dương bất vũ
重陽不雨

Tác giả: Nguyễn Khuyến - 阮勸

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 05/04/2007 14:49

 

Nguyên tác

重陽不雨為咨嗟,
瑟瑟西風奈爾何。
有客送來黃菊酒,
無人開得杜鵑花。
半山倒影頻移檻,
萬里冥鴻未定家。
病眼兼之塵擾甚,
閉門不出亦酣歌。

Phiên âm

Trùng dương bất vũ vị tư ta,
Sắt sắt tây phong nại nhĩ hà.
Hữu khách tống lai hoàng cúc tửu[1],
Vô nhân khai đắc đỗ quyên hoa[2].
Bán sơn đảo ảnh tần di hạm,
Vạn lý minh hồng vị định gia.
Bệnh nhãn kiêm chi trần nhiễu thậm,
Bế môn bất xuất diệc hàm ca.

Dịch nghĩa

Chưa hết than thở vì tiết trùng dương không có mưa,
Thì sao đã phải chịu gió tây xào xạc?
Có khách đưa rượu cúc đến biếu,
Nhưng không có người mở được cho hoa đỗ quyên nở.
Bóng nửa ngọn núi lộn ngược chốc chốc lại chạm vào hàng hiên,
Chim hồng bay xa vạn dặm vẫn chưa tìm được nhà.
Mắt mờ lại thêm bụi quẩn mù mịt,
Đóng cửa chẳng ra ngoài, lại hát say.

Bản dịch của Nguyễn Văn Tú

Tháng chín không mưa những xuýt xoa,
Gió tây hiu hắt biết sao mà!
Cúc vàng[3] có khách đem cho rượu,
Quyên đỏ[4] không người giục nở hoa.
Bóng núi nửa chừng vươn tới cửa,
Chim hồng muôn dặm biết đâu nhà?
Mắt đau ngán nỗi thêm nhiều bụi,
Cửa đóng như bưng vẫn rượu thơ.
Tuyển từ Yên Đổ tiến sĩ thi tập (VHv.1864).


[1] Rượu hoa cúc vàng, thường uống ngày trùng dương. Theo Tấn thư, ngày trùng dương, Đào Tiềm không có rượu uống, ra ngồi bên giậu hái hoa, bỗng có người áo trắng nói là người nhà Vương Hoàng đem rượu đến cho.
[2] Tích chùa Hạc Lâm ở Nhuận Châu có cây hoa đỗ quyên cao hơn một trượng. Châu Bảo bảo An Thất rằng “Đã gần ngày trùng cửu, bác có thể làm cho hoa này nở đúng ngày ấy không?” An nhận lời. Trước 2 ngày, An tới chùa ăn chay, nằm mộng thấy có người con gái tới nói “Tôi vì ông mà làm cho hoa nở”. Đến ngày trùng cửu quả nhiên hoa nở rực rỡ như ngày xuân.
[3] Rượu hoàng cúc: đây nói rượu uống trong ngày trùng dương.
[4] Hoa đỗ quyên.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Khuyến » Trùng dương bất vũ