27/04/2024 08:32Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 27/03/2022 13:48
Nguyên tác
十二金牌宋國虛，
千秋浩氣礴扶輿。
英雄屈死心何怨，
廟社平沉事莫如。
河北書生勞叩馬，
西湖老子穩騎驢。
是誰聚鐵還成錯，
劚盡奸形恨有餘。
Phiên âm
Thập nhị kim bài Tống quốc hư,
Thiên thu hạo khí bạc phù dư.
Anh hùng khuất tử tâm hà oán,
Miếu xã bình trầm sự mạc như.
Hà Bắc thư sinh lao khấu mã[1],
Tây Hồ lão tử ổn kỳ (kỵ) lư[2].
Thị thuỳ tụ thiết hoàn thành thố,
Chủ tận gian hình hận hữu dư.Dịch nghĩa
Mười hai đạo kim bài khiến nước Tống thành gò hoang,
Hạo khí ngàn năm vẫn lan toả trên khắp đất nước.
Anh hùng chết oan uổng, về phần mình chẳng có gì phải oán thán,
Xã tắc phù trầm, đó mới là điều quan trọng hơn.
Thư sinh ở phía bắc Hoàng Hà hoài công chặn đầu ngựa để khuyên gián,
Ông lão tại bờ tây Tây Hồ bình chân cưỡi lừa.
AI là người đã chăng xích sắt quanh tượng Tần Cối,
Chém hết lũ gian thần vẫn chưa hả giận.Bản dịch của Phạm Thuý Lan
Mười hai đạo chỉ Tống đành tan,
Dù vạn đời sau chí khí tràn.
Chết uổng anh hùng buông oán hận,
Nổi chìm xã tắc nặng tâm can.
Thư sinh phía bắc hoài can gián,
Ông lão Tây Hồ được vững an.
Ai quấn xích quanh tên phản bội,
Chém đầu hết bọn nịnh chưa cam!
Nhạc vương tức Nhạc Phi 岳飛 (1103-1142), người Tương Châu, tỉnh Hà Nam, là danh tướng, công thần lớn thời Nam Tống, từng nhiều phen đánh bại giặc Kim. Tần Cối chủ hoà với Kim, muốn cắt đất dâng cho giặc, nên trong một ngày mạo lệnh vua 12 lần đưa kim bài triệu Nhạc Phi về, vào đúng lúc chỉ cần một bước nữa là Tống đã thắng được Kim, rồi vu cáo ông và giết ông trong ngục. Khi ấy Nhạc Phi mới 39 tuổi. Mộ Nhạc Phi được chôn cất trên đồi Thê Hà, bên bờ Tây Hồ ở Hàng Châu phong cảnh tươi đẹp. Tại đây đã dựng Nhạc miếu (Đền thờ Nhạc vương) ở phía đông ngôi mộ.
[1] Hoài công chặn đầu ngựa để khuyên gián, chỉ việc Nhạc Phi từng dâng thư khuyên Tống Cao Tông không nên rút lực lượng vào nam.
[2] Bình chân cưỡi lừa, chỉ việc triều đình Nam Tống nhờ Nhạc Phi đánh bại giặc Kim mà được yên ổn trên vùng đất Giang Nam.