10/05/2024 15:52Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi tôn tiền tử vào 05/11/2018 13:05
Nguyên tác
金城留旬浹，
兀兀醉歌舞。
出門覽民風，
慘慘愁肺腑。
去年夏秋旱，
七月黍穗吐。
一夕營幕來，
天明但平土。
調度急星火，
逋負迫捶楚。
網羅方高懸，
樂國果何所？
食禾有百螣，
擇肉非一虎。
呼天天不聞，
感諷复何補。
單衣者誰子？
販糴就南府。
傾身營一飽，
豈樂遠服賈？
盤盤雁門道，
雪澗深以阻。
半嶺逢驅車，
人牛一何苦。
Phiên âm
Kim Thành[1] lưu tuần giáp,
Ngột ngột tuý ca vũ.
Xuất môn lãm dân phong,
Thảm thảm sầu phế phủ.
Khứ niên hạ thu hạn,
Thất nguyệt thử tuệ thổ.
Nhất tịch doanh mạc lai,
Thiên minh đãn bình thổ.
Điều độ cấp tinh hoả,
Bô phụ bách truỳ sở.
Võng la phương cao huyền,
Lạc quốc[2] quả hà sở?
Thực hoà hữu bách đằng,
Trạch nhục phi nhất hổ.
Hô thiên thiên bất văn,
Cảm phúng phục hà bổ?
Đơn y giả thuỳ tử?
Phán địch tựu Nam Phủ[3].
Khuynh thân doanh nhất bão,
Khởi lạc viễn phục cổ?
Bàn bàn Nhạn Môn đạo,
Tuyết giản thâm dĩ trở.
Bán lĩnh phùng khu xa,
Nhân ngưu nhất hà khổ!Dịch nghĩa
Ở lại Kim Thành một tuần giáp
Li bì say múa ca
Ra ngoài cửa xem dân ở đây sống ra sao
Chỉ thấy nỗi buồn thẳm sâu vào lòng
Hè thu năm ngoái bị mất hạn
Tháng bẩy bông kê vừa trổ
Một tối quân doanh đem lều đến
Sáng ra thành đất bằng
Sai khiến gấp gáp như lửa
Bắt bớ còn đánh đập
Lưới vừa giăng cao
Nước vui quả thật là ở đâu?
Có hàng trăm loại sâu cắn lúa
Chọn thịt để ăn đâu chỉ một con hổ
Kêu trời trời không nghe
Nguyền rủa liệu được gì?
Mặc áo mỏng là con nhà ai?
Buôn gạo đến Nam Phủ
Thân vất vả còn có bữa no
Thích gì đi buôn xa?
Đường Nhạn Môn khúc khuỷu
Bị ngăn bởi khe tuyết sâu
Đến nửa núi gặp xe đuổi theo
Cả trâu lẫn người sao mà khổ vậy!Bản dịch của Lê Xuân Khải
Ở Kim Thành tuần giáp
Li bì say múa ca
Xem dân tình ra cửa
Lòng chỉ thấy xót xa
Hè thu năm ngoái hạn
Tháng bẩy kê trổ hoa
Một tối doanh lều đến
Thành đất bằng sáng ra
Sai khiến gấp như lửa
Bắt bớ đánh đập bừa
Vừa giăng cao mạng lưới
Nước vui biết đâu là?
Chọn thịt đâu một hổ
Trăm sâu ăn lúa nhà
Kêu trời trời chẳng thấu
Nguyền rủa chẳng ăn thua
Con nhà ai áo mỏng?
Nam Phủ buôn gạo về
Thân vất vả no đã
Thích gì đi buôn xa
Đường Nhạn Môn khúc khuỷu
Khe tuyết sâu khó qua
Nửa núi gặp xe đuổi
Trâu người đều khổ mà!
Nhạn Môn là núi, nay ở Tấn Bắc, trên có Nhạn Môn quan, ngày xưa là nơi ắt giành bằng được của nhà binh.
[1] Nay thuộc huyện Ứng, Sơn Tây.
[2] Nước vui, nơi không có hiện tượng bóc lột. Chữ từ Thạc thử trong Kinh thi.
[3] Tống đặt ra, Nguyên theo, gọi phủ Khai Phong là Nam Phủ.