23/04/2024 19:35Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 26/04/2013 21:49
Nguyên tác
有華堪驗歲，
無曆不明春。
柳徑知非晉，
桃源尚憶秦。
在家渾似客，
每事恰輸人。
最是經遷革，
俄成白髮新。
Phiên âm
Hữu hoa kham nghiệm tuế,
Vô lịch bất minh xuân.
Liễu kính tri phi Tấn[1],
Đào Nguyên thượng ức Tần[2].
Tại gia hồn tự khách,
Mỗi sự kháp thâu nhân.
Tối thị kinh thiên cách,
Nga thành bạch phát tân.Dịch nghĩa
Có hoa nở mới biết là Tết
Không có lịch không rõ được xuân
Thấy ngõ liễu biết không phải Tấn
Thấy nguồn đào hãy còn nhớ Tần
Ở nhà mình mà như khách
Mọi việc đều là thua người
Nhất là từ sau khi biến đổi
Thoáng chốc đầu đã bạcBản dịch của Bùi Hạnh Cẩn
Nhìn hoa biết năm đổi
Không lịch chẳng hay xuân
Lối liễu biết khác Tấn
Nguồn đào còn nhớ Tần
Ở nhà mà tựa khách
Vô sự càng nhàn thân
Quá ngại chẳng thay đổi
Bỗng chốc tóc bạc đầu
Bài thơ đề năm Tân Hợi, có lẽ là năm 1791, tức năm Quang Trung thứ 4 nhà Tây Sơn. Đoạn cuối bài thơ có nói đến “thay đổi” có lẽ là thay đổi triều đại.
[1] Ông Đào Tiềm trồng năm cây liễu ở trước nhà. Ông là một ẩn sĩ ở đời Tấn. Ở đây tác giả có ý mượn chuyện ông Đào Tiềm để nói về cuộc thay đổi của triều đại.
[2] Thấy cảnh Đào Nguyên lại nhớ chuyện trốn nhà Tần. Theo Đào Nguyên ký: những người ở trong nguồn đào, chỉ nhớ rằng tránh loạn Tần mà đi ẩn, chứ không biết là đã trải bao nhiêu năm rồi.