19/04/2024 13:42Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 10/09/2005 01:45
Nguyên tác
一氣茫茫混沌前，
其來無際去無邊。
天潢巨派九千里，
聖主休期五十年。
懷古未能忘夏禹，
至今誰復羨張騫。
秋中可有浮槎過，
我欲乘之再上天。
Phiên âm
Nhất khí mang mang hỗn độn[1] tiền,
Kỳ lai vô tế khứ vô biên.
Thiên Hoàng[2] cự phái cửu thiên lý,
Thánh chủ hưu kỳ ngũ thập niên[3].
Hoài cổ vị năng vong Hạ Vũ[4],
Chí kim thuỳ phục tiện Trương Khiên[5].
Thu trung khả hữu phù tra quá,
Ngã dục thừa chi tái thướng thiên[6].Dịch nghĩa
Một bầu khí mênh mông trước thời hỗn độn
Không biết từ đâu đến, chẳng biết chảy về bến bờ nào
Là nhánh lớn của Sông Trời, dài chín ngàn dặm
Vào thời kì vua thánh, năm trăm năm ra đời một lần
Nhớ chuyện xưa, không thể quên vua Hạ Vũ
Đến nay còn ai muốn làm như Trương Khiên
Giữa thu mà có bè vượt sông
Ta cũng muốn cưỡi nó lên trời lần nữaBản dịch của Đặng Thế Kiệt
Trước thuở hồng hoang tạo đất trời
Chảy từ đâu đến, đổ khơi vơi
Chín ngàn trải dặm sông dài nhánh
Năm kỉ sinh vua thánh thịnh thời
Hạ Vũ ngày xưa còn tưởng nhớ
Trương Khiên thời mới có ai người
Giữa thu có chiếc bè đem thả
Ta muốn lên trời chuyến nữa chơi
Hoàng Hà: sông lớn ở phía Bắc Trung Hoa, nước vàng. Lý Bạch viết: “Hoàng Hà chi thuỷ thiên thượng lai” 黃河之水天上來 (nước sông Hoàng Hà từ trên trời đổ xuống). Theo truyền thuyết, cứ năm trăm năm, nước sông Hoàng Hà trong lại một lần, có vua thánh ra đời, thiên hạ đại thịnh.
[1] Hình thái vũ trụ khi chưa phân trời đất.
[2] Tên một vì sao trên trời, gần sông Ngân Hà. Cũng có nghĩa là ao trời.
[3] Theo truyền thuyết ngày xưa, cứ năm trăm năm, nước Hoàng Hà lại trong, đó là diềm có thánh chúa ra đời, thiên hạ được thái bình thịnh vượng.
[4] Vua Vũ nhà Hạ cho đào sông ngòi thoát nước, trừ nạn lụt cho dân.
[5] Người đời Hán, theo Vệ Thanh đánh Hung nô được phong tước hầu.
[6] Sách Bác vật chí chép: sông Thiên Hà (tức Ngân Hà) thông với bể. Có người hàng năm đến. Tháng tám thấy bè đi qua bể, liền cưỡi lên, đi đến một toà thành có nhiều người cư ngụ, đàn bà dệt vải, đàn ông dắt trâu uống nước ở ngoài bến. Người ta bảo người ấy đã đi đến sông Ngân Hà, gặp Chức Nữ và Ngưu Lang.