21/04/2024 04:29Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Trung Đường
Đăng bởi Lâm Xuân Hương vào 07/04/2016 19:48
Nguyên tác
微雨眾卉新，
一雷驚蟄始。
田家幾日閒？
耕種從此始。
丁壯俱在野，
場圃亦就理。
歸來景常晏，
飲犢西澗水。
飢劬不自苦，
膏澤且為喜。
倉廩無宿儲，
徭役猶未已。
方慚不耕者，
祿食出閭里。
Phiên âm
Vi vũ chúng huỷ tân,
Nhất lôi kinh trập[1] thuỷ.
Điền gia kỷ nhật nhàn?
Canh chủng tòng thử thuỷ.
Đinh tráng câu tại dã,
Trường phố diệc tựu lý.
Qui lai cảnh thường yến,
Ẩm độc tây giản thuỷ.
Cơ cù bất tự khổ,
Cao trạch thả vi hỉ.
Thương lẫm vô túc trừ,
Dao dịch do vị dĩ.
Phương tàm bất canh giả,
Lộc thực xuất lư lý.Dịch nghĩa
Mưa nhỏ làm mọi loài cỏ nảy mầm mới,
Một cơn sấm chớp bắt đầu hiện tượng kinh trập.
Nhà nông được bao nhiêu ngày nhàn rỗi rồi?
Nay bắt đầu cày đất và gieo hạt theo ngay hiện tượng bắt đầu này.
Người lớn khoẻ mạnh đều ra đồng,
Ruộng vườn đều được sửa sang.
Thường trở về nhà trễ khi nắng sắp tắt,
Bê, nghé uống nước nơi suối phía tây.
Không thấy khổ khi đói bụng hay mệt nhọc,
Chịu mưa ướt cho đất được thấm nhuần là điều vui mừng.
Trong vựa, đụn chẳng có thóc lúa gì cả,
Làm để trả thuế cho quan và tô cho chủ đất còn chưa đủ.
Thấy điều này mới thấy hổ thẹn cho kẻ không làm ruộng như ta,
Bổng lộc và cái ăn đều do làng xã cung ứng.Bản dịch của Viên Thu, Nguyễn Minh
Vừa mưa nhỏ cỏ mọc mầm ngay,
Sấm chớp bắt đầu kinh trập đây.
Ngày rỗi nhà nông đâu được mấy,
Đúng thời cày cấy giống liền tay.
Tráng trai khoẻ mạnh ra đồng cả,
Vườn ruộng chăm lo cứ miệt mài.
Thường trở về nhà khi nắng tắt,
Nghé bê uống nước suối bờ tây.
Nhọc nhằn đói khát nào đâu quản,
Mưa ướt, đất nhuần cảm thấy vui.
Trong vựa đụn không còn thóc lúa,
Thuế tô chẳng đủ, khó khăn hoài.
Thẹn mình không mó việc điền tang,
Bổng lộc, miếng cơm nợ xóm làng!
[1] Kinh trập là hiện tượng thường xảy ra vào ngày 5 hay 6 tháng 3 dương lịch, ứng với trên âm lịch ghi là ngày “tiết khí” thứ 24. Trong ngày này, có mưa nhỏ cho đất mềm, có sấm chớp cho sâu dưới đất (giun, dế) thức giấc làm cho đất tốt hơn.