20/04/2024 13:26Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Phụng Hà vào 12/04/2012 15:43
Nguyên tác
攀雲坐石靜觀瀾，
屹立中流眾所難。
兜率西蓮浮水上，
蓬來左股在人間。
六鰲不動坤維靜，
萬注趨朝海藏寬。
鯨浪鰍旗今已息，
英雄一目小塵寰。
Phiên âm
Phan vân toạ thạch tĩnh quan lan,
Ngật lập trung lưu chúng sở nan.
Đâu Suất[1] tây liên phù thuỷ thượng,
Bồng Lai[2] tả cổ tại nhân gian.
Lục ngao[3] bất động khôn duy tĩnh,
Vạn chú xu triều hải tạng khoan.
Kình lãng thu kỳ kim dĩ tức,
Anh hùng nhất mục tiểu trần hoàn.Dịch nghĩa
Vén mây ngồi tĩnh lặng trên đá ngắm con sóng cả,
Sững sững (núi) đứng giữa muôn sóng hiểm.
Như toà sen bồng bềnh trên mặt nước trời Tây,
Đây chốn Bồng Lai tại nhân gian.
Lục ngao chẳng động cõi trần rộng lớn,
Muôn vật phô bày lúc trước đã chìm vào bể rộng theo con nước sớm.
Sóng gió kình ngạc giờ đã ngừng bặt,
Trong mắt anh hùng chốn trần hoàn thật nhỏ bé.Bản dịch của Trần Tuấn Khải
Vin mây tựa đá ngắm nguồn sôi,
Dựng cột ngăn sông khó mấy mươi?
Đâu Suất sen tây tung mặt nước,
Bồng Lai cánh tả sững bên người.
Sáu Ngao chẳng động thêm bền đất,
Muôn nước quay chầu rộng chứa khơi.
Sóng gió trần ai nay đã lặng,
Anh hùng coi ngó cõi trần ai.
Chích Trợ sơn (núi Chiếc Đũa) ở ngoài đảo Song Ngưu trấn Thanh Hoá, đứng sững chon von, hình dáng như chiếc đũa, ngày nay trơ vơ giữa đồng ruộng. Bài thơ này đề năm 1501 sau khi vua đi phát hoàn ở Lam Sơn (Thanh Hoá) về.
Lạc khoản: “Đại Việt Cảnh Thống tứ niên tuế thứ Tân Dậu thanh xuân chi diểu, bái yết Tây Kinh phát hoàn nhật thư; Trung thư giám Trung thư xá nhân Bùi Sĩ Nho phụng tả” 大越景統四年歲次辛酉青春之杪，拜歇西京發還日書；中書監中書舍人裴文儒奉寫 (Làm sau ngày đi phát hoàn ở Tây Kinh cuối xuân năm Tân Dậu niên hiệu Cảnh Thống 4 (1501); Trung thư giám Trung thư xá nhân Bùi Sĩ Nho phụng viết chữ).
[1] Là một cõi Trời, nơi Thái Thượng Lão Quân ở đó.
[2] Là một trong 3 trái núi thần tiên ở trong Bột Hải.
[3] Tích Nữ Oa đội đá vá trời, khi làm xong thấy trời còn thấp nên đã chặt chân ngao để làm cột chống. Cả câu ý nói nếu những cột chống trời không sụt đổ thì cõi trần mãi mênh mông.