19/04/2024 22:02Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 11/07/2005 23:27
Nguyên tác
鴻山山月一輪明，
千里長安此夜情。
太璞不全眞面目，
一州何事小功名。
有生不帶公侯骨，
無死終尋豕鹿盟。
羨殺北窗高臥者，
平居無事到虛靈。
Phiên âm
Hồng Sơn sơn nguyệt nhất luân minh,
Thiên lý Trường An[1] thử dạ tình.
Thái phác[2] bất toàn chân diện mục,
Nhất châu[3] hà sự tiểu công danh.
Hữu sinh bất đới công hầu cốt,
Vô tử chung tầm thỉ lộc[4] minh.
Tiễn sát bắc song[5] cao ngoạ giả,
Bình cư vô sự đáo hư linh[6].Dịch nghĩa
Đêm nay trên núi Hồng Lĩnh, trăng sáng vằng vặc,
Ở Trường An xa ngàn dặm, tâm tình tôi thật ngao ngán.
Tôi như viên ngọc trong đá không giữ vẹn được mặt thật,
Chút công danh nho nhỏ ở một châu có đáng gì?
Sinh ra vốn chẳng mang sẵn cốt công hầu, chưa chết,
Nhất định có ngày lại làm bạn với hươu nai.
Rất thèm được như bạn được nằm khểnh bên cửa sổ phía bắc,
Thảng thích chẳng có gì bận đến tâm linh.Bản dịch của Nguyễn Thạch Giang
Đêm nay ngàn Hống bóng trăng soi,
Nghìn dặm Trường An một khúc nhôi.
Ngọc mộc đã không toàn mặt thật,
Châu xoàng chi bỏ bận danh hời?
Công hầu tướng đó ai mang sẵn,
Hươu lợn ta còn sẽ kết chơi.
Thèm được như người nằm cửa bắc,
Lâng lâng lòng chẳng bận chi đời.
Bài này tác giả gửi cho bạn ở Hồng Sơn (núi Hồng), khi ra Tràng An làm quan cùng nhà Nguyễn.
[1] Tức Thăng Long.
[2] Viên ngọc còn ở trong đá, chưa mài dũa. Sách Chiến Quốc chép: Vua Tề mời Nhan Xúc vào cung để trọng dụng. Xúc từ chối nói: "Ngọc sinh ở đá trên núi, nếu đem phá ra mà lấy dùng, không phải không quý giá, nhưng bản chất không còn nguyên vẹn. Kẻ sĩ sanh ra nơi đồng nội, nếu được dùng cho bổng lộc, không phải không hiển vinh, nhưng hình thái tinh thần không được trọn vẹn".
[3] Khi mới ra làm quan cùng nhà Nguyễn, Tố Như nhận chức tri huyện Phù Dung thuộc Khoái Châu, tỉnh Sơn Nam (Hưng Yên) ngày nay.
[4] Thỉ là heo rừng, lộc là hươu nai.
[5] Đào Tiềm, một cao hiền đời Tấn, có câu: "Tiết tháng năm tháng sáu, nằm nơi cửa sổ phía bắc, gió mát thoảng đến, tự coi như người đời Hi Hoàng".
[6] Cũng như tâm linh. Cõi lòng trong sạch và trống trơn không chút bận đến thế sự.