Núi Ba Đèo

(Theo bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922

Đèo Ba Dội

Một đèo một đèo lại một đèo,
Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo.
Cửa son đỏ hoét tùm bum nóc,
Hòn đá xanh rì lún phún rêu.
Lắt lẻo cành thông cơn gió tốc,
Đầm đìa lá liễu giọt sương gieo.
Hiền nhân quân tử ai là chẳng,
Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo.

- Bản Quốc văn tùng ký

Vịnh đèo Ba Dội

Một đèo một đèo lại một đèo,
Khen ai khéo đặt cảnh cheo leo.
Cửa son đỏ hoét tùm um móc,
Hòn đá xanh rì lún phún rêu.
Lắt lẻo cành thông cơn gió thốc,
Đầm đìa lá liễu giọt sương gieo.
Hiền nhân quân tử ai là chẳng,
Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo.

- Bản Xuân hương thi sao

Vịnh ba đèo

Qua hết một đèo lại một đèo,
Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo.
Cửa son tía ngắt lơ thơ nóc,
Thềm đá xanh rì lún phún rêu.
Vất vưởng cành thông cơn gió thổi,
Đầm đìa ngọn cỏ lúc sương gieo.
Hiền nhân quân tử ai là chẳng,
Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo.

- Bản Tạp thảo tập

Vịnh ba đèo

Qua hết một đèo lại một đèo,
Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo.
Cửa son tía ngắt lơ thơ nóc,
Thềm đá xanh rì lún phún rêu.
Phưởng phất cành thông cơn gió thổi,
Đầm đìa ngọn cỏ lúc sương gieo.
Hiền nhân quân tử ai là chẳng,
Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo.

- Bản Xuân hương thi vịnh

Vịnh ba đèo

Cách một đèo qua lại một đèo,
Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo.
Cửa son tía ngắt lơ thơ nóc,
Thềm đá xanh rì lún phún rêu.
Vất vưởng cành thông cơn gió thổi,
Đầm đìa ngọn cỏ lúc sương gieo.
Hiền nhân quân tử ai là chẳng,
Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo.

[1] Câu thơ nhắc lại 3 lần từ “một đèo” là có ý ngầm chỉ tên đèo Ba Dội. Theo phần “Dư địa chí” trong sách “Lịch triều hiến chương loại chí” của Phan Huy Chú, thì đèo Ba Dội chính là tên Nôm của núi Tam Điệp. Núi này ở đầu địa giới huyện Tống Sơn, tỉnh Thanh Hoá.
[2] Chữ Nôm viết bộ “trúc” trên chữ “mộc”, là một loại cây mọc hoang ở sườn núi, lá rất dai, bẹ lá có sợi dùng để khâu nón. Do lá móc rất lâu héo nên nông dân vùng trung du và đồng bằng Bắc bộ thường dùng cành lá móc để nguỵ trang lưới đánh bẫy chim ngói.