20/04/2024 13:18Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 13/09/2014 05:30
Nguyên tác
衣缽難忘且漫勞，
強將書籍教兒曹。
試看所貴當何在，
縱為爭名也失操。
舊學至金猶爾爾，
末流從此亦滔滔。
皇天未果斯文喪，
為彈為輪付所遭。
Phiên âm
Y bát nan vong thả mạn lao,
Cưỡng tương thư tịch giáo nhi tào.
Thí khan sở quý đương hà tại,
Túng vị tranh danh dã thất thao.
Cựu học chí kim do nhĩ nhĩ,
Mạt lưu tòng thử diệc thao thao.
Hoàng thiên vị quả tư văn táng,
Vi đạn vi luân[1] phó sở tao.Dịch nghĩa
Nghề nghiệp trong nhà khó bỏ được ta hãy chịu khó vậy
Gượng đem sách vở dạy bảo các con
Thử xem điều đáng quý là ở chỗ nào
Nếu chỉ vì tranh dành lấy cái tiếng tức là bỏ mất chí hướng của mình
Đến bây giờ mà những người học cũ còn như vậy
Thì lớp người sau này sẽ cũng thế mà thôi
Trời chư hẳn làm mất lễ giáo của thánh hiền
Dù làm viên đạn làm bánh xe gặp sao hay vậyBản dịch của Lê Phụng
Nghiệp nhà chẳng bõ cố công
Gắng đem sách nhủ đàn con đôi lời
Điều chi đáng quý trên đời
Chỉ giành danh hão uổng đời làm trai
Xưa nay nề nếp như vầy
Lớp người nối gót hội này khác đâu
Tư văn trời chẳng bỏ nào
Bánh xe hòn đạn gặp sao hay vầy
Rút từ Quế Sơn tam nguyên thi tập (A.3160).
[1] Làm viên đạn hay bánh xe. Sách Trang Tử: Tử Tử đến thăm Tử Dư ốm, Tử Dư nói “Nếu cánh tay phải của ta hoá làm hòn đạn, ta sẽ dùng nó đi kiếm chả chim, nếu cái xương cụt của ta hoá thành bánh xe, ta sẽ dùng nó để cưỡi, không cần phải xe khác nữa”. Ý nói sống chết là sự thường, muốn biến làm gì cũng được.