23/04/2024 23:36Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Vanachi vào 19/01/2014 21:50
Nguyên tác
無家對寒食，
有淚如金波。
斫卻月中桂，
清光應更多。
仳離放紅蕊，
想像嚬青蛾。
牛女漫愁思，
秋期猶渡河。
Phiên âm
Vô gia đối hàn thực,
Hữu lệ như kim ba.
Chước khước nguyệt trung quế[1],
Thanh quang ưng cánh đa.
Tỷ ly phóng hồng nhị,
Tưởng tượng tần thanh nga.
Ngưu Nữ[2] mạn sầu tứ,
Thu kỳ do độ hà.Dịch nghĩa
Tiết Hàn thực tới trong hoàn cảnh không nhà (ở nhờ),
Nước mắt ứa như sóng vàng.
Giá như đốn bỏ đi được cây quế trên mặt trăng,
Ánh sáng hẳn sẽ toả ra được nhiều hơn.
Nhị hoa màu hồng của chia ly,
Tưởng tượng như những mày xanh đang nhíu.
Ngưu Lang và Chức Nữ đang nhớ nhau buồn bã,
Vì đã đến hẹn mùa thu, mà chưa có cầu qua sông.Bản dịch của Nhượng Tống
Không nhà, qua tiết đẹp
Có lệ tưới đêm xuân
Chặt quách cây đa bóng
Trăng thêm sáng mấy phần
Đèn mờ, hoa đỏ nở
Lòng nghĩ, mày xanh nhan
Ngưu, Nữ can chi tủi
Qua sông năm một lần
Bài thơ này làm vào tiết hàn thực năm Chí Đức thứ 2 (757) khi đang bị giặc bắt, tiêu đề có nơi chép là Hàn thực nguyệt 寒食月. Ngày thứ 105 ở đây là tính từ khi Đỗ Phủ ly biệt vợ.
[1] Người xưa tưởng tượng những vết đen trên mặt trăng là cây quế.
[2] Hai chòm sao Ngưu Lang và Chức Nữ. Theo cổ tích, Chức Nữ là cháu của Ngọc Hoàng, siêng năng dệt vải, được gả cho chàng chăn trâu Ngưu Lang. Từ ngày có chồng, Chức Nữ trở nên lười biếng, Ngọc Hoàng nổi giận, đày hai vợ chồng mỗi người ở mỗi bên sông Ngân Hà, hàng năm vào đêm 7 tháng 7, quạ đen sẽ nối cánh làm cầu cho hai người trời gặp nhau.