26/04/2024 16:50Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 25/04/2016 10:29
Nguyên tác
少陵人去草青幽，
寂寂詩家幾見酬。
珠玉吟完勞我約，
風花券在與誰收。
尋醫未免東坡轄，
策蹇仍呼孟浩投。
借筆如櫞消得了，
江山到處等閒遊。
Phiên âm
Thiếu Lăng[1] nhân khứ thảo thanh u,
Tịch tịch thi gia kỷ kiến thù.
Châu ngọc ngâm hoàn[2] lao ngã ước,
Phong hoa[3] khoán tại dữ thuỳ thu.
Tầm y vị miễn Đông Pha[4] hạt,
Sách kiển nhưng hô Mạnh Hạo[5] đầu.
Tá bút như duyên[6] tiêu đắc liễu,
Giang sơn đáo xứ đẳng nhàn du.Dịch nghĩa
Người đất Thiếu Lăng qua đi, cỏ cây lặng lẽ u vắng
Hiu quạnh nhà thơ, liệu có mấy ai bù lại
Lời ngâm châu ngọc xong, nhọc nhằn ước hẹn của ta
Nợ phong hoa còn đây biết trả cho ai
Tìm phương thuốc mà chưa thoát khỏi địa hạt Đông Pha
Quất con ngựa tồi vẫn gọi mà đưa thơ cho Mạnh Hạo Nhiên
Nhờ cây bút lớn trả xong được nợ văn chương
Khắp cả sông núi, đến đâu cũng xứng cuộc chơi nhàn nhãBản dịch của Bùi Duy Tân, Đào Phương Bình
Thiếu Lăng người vắng, cỏ thanh u
Bằn bặt thi gia khó kẻ bù
Châu ngọc ngâm xong, hò hẹn mãi
Phong hoa khoản vướng, lượm thu đâu!
Hỏi thầy thuốc cậy Đông Pha chữa
Quất ngựa hèn tìm Mạnh Hạo trao
Nhờ đại bút kia trang trải gọn
Rảnh chơi sông núi thiếu chi nào
[1] Đỗ Phủ, thi hào đời Đường, từng có nhà ở đất Thiếu Lăng nên người đời dùng tên đất để gọi ông là Đỗ Thiếu Lăng hoặc Thiếu Lăng.
[2] Châu ngọc ngâm xong. Vì đề bài là Thi trái (Nợ thơ) cho nên câu này mới nêu ý: "Lời châu ngọc xong" tức là trả nợ thơ, nhưng mà trả nợ tức là làm tròn ước hẹn thì cũng thật là nhọc nhằn.
[3] Gió và hoa, chỉ văn chương. Câu này nối tiếp ý câu trên (Châu ngọc ngâm hoàn lao ngã ước - Lời ngâm châu ngọc xong, nhọc nhằn ước hẹn của ta), muốn nói cái nợ văn chương thì cứ còn mãi, mà biết ai thu để mà trả.
[4] Tức Tô Thức, hiệu Đông Pha, thi hào đời Tống. Câu này ý nói đã cố gắng mà vẫn chưa ra khỏi cảnh vực của Đông Pha.
[5] Tức Mạnh Hạo Nhiên, thi hào đời Đường. Câu này ý nói bút lực còn kém cũng cứ đưa thơ cho Mạnh Hạo Nhiên xem.
[6] Nhờ cậy bút lớn. Sách Tấn thư phần Vương Tuân truyện 王珣傳 chép: Vương Tuân nằm mộng thấy người ta "trao cho mình một cây bút lớn như cái rui" (đại bút như duyên - 大筆如椽), tỉnh dậy nói với mọi người rằng đó là ý muốn trao cho ta đảm đương công việc của một tay đại bút. Được ít lâu vua mất, những bài ai điếu đều do ông thảo ra. Sau dùng "duyên bút" để nói chữ nghĩa của những tay đại bút.