26/04/2024 19:09Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thể loại khác (ngoài thơ); Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Lý
Đăng bởi Vanachi vào 28/05/2020 16:48
Nguyên tác
昔魏明帝始構凌霄閣，有鵲巢焉。高堂龍曰：詩云『維鵲有巢，維鳩居之』。今宮室初成而鵲巢之。臣愚以為有異姓居之。臣願陛下遠鑒高堂龍之言，先務克己修德，後乃興其工役，可也。
Phiên âm
Tích Nguỵ Minh Đế thuỷ cấu Lăng Tiêu các, hữu thước sào yên. Cao Đường Long viết: Thi vân “Duy thước hữu sào, Duy cưu cư chi[1]”. Kim cung thất sơ thành nhi thước sào chi. Thần ngu dĩ vi hữu dị tính cư chi. Thần nguyện bệ hạ viễn giám Cao Đường Long chi ngôn, tiên vụ khắc kỷ tu đức, hậu nãi hưng kỳ công dịch, khả dã.Bản dịch của Hoàng Lê
Xưa Nguỵ Minh Đế mới xây gác Lăng Tiêu, có chim thước đến làm tổ, Cao Đường Long nói: Kinh thi có câu “Chim thước làm tổ, Chim cưu đến ở”. Nay cung thất vừa làm xong mà chim thước đã đến làm tổ, thần ngu muội nghĩ rằng [rồi sẽ] có họ khác đến đấy ở. Thần kính xin bệ hạ xét lời nói của Cao Đường Long, trước chăm sửa mình, tu đức, sau hãy khởi công xây dựng mới phải.
Rút từ Việt sử lược, Đại Việt sử ký toàn thư. Tiêu đề do nhóm biên soạn Thơ văn Lý Trần đặt.
Theo Việt sử lược, năm Quý Hợi niên hiệu Thiên Gia Bảo Hựu thứ 2 (1203), vua cho xây một một toà cung mới gồm hàng chục điện gác nối liền nhau, tiền tài và công sức tiêu phí vào đấy rất nhiều, các quan hết sức lo lắng. Nhân lúc gác Kinh Thiên vừa làm xong, có chim thước đến làm tổ, mọi người bèn họp nhau tâu bày mấy lời này nhằm khuyên vua nghĩ lại, để bớt hoang phí của cải của dân. Vua nghe lời tâu, nín lặng hồi lâu rồi hỏi hoạn quan Phạm Bỉnh Di 范秉彝 (?-1209). Bỉnh Di nói rằng: Gác mới làm mà chim thước đến làm tổ, đẻ con, đó là điềm trời ban cho bệ hạ được dòng dõi trăm đời. Vua rất đẹp lòng càng sai xây dựng gấp, trăm họ vì thế càng khốn khổ.
[1] Từ bài Thước sào trong Thiệu nam.