20/04/2024 11:47Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 05/09/2020 16:19
Nguyên tác
十載故人青草地，
兩行血淚白雲樓。
雄心好對雙山峙，
往事空成一水流。
杜宇數聲啼落月，
殘螢幾點入深秋。
憐君未識唐丞相，
誓不平淮死不休。
Phiên âm
Thập tải cố nhân thanh thảo địa,
Lưỡng hàng huyết lệ bạch vân lâu.
Hùng tâm hảo đối song sơn trĩ,
Vãng sự không thành nhất thuỷ lưu.
Đỗ vũ sổ thanh đề lạc nguyệt,
Tàn huỳnh kỷ điểm nhập thâm thu.
Lân quân vị thức Đường thừa tướng[1],
Thệ bất bình Hoài tử bất hưu.Dịch nghĩa
Bạn cũ mười năm nay đã thành đất cỏ xanh,
Hai hàng lệ máu tuôn rơi trước lầu mây trắng.
Tấm lòng hùng tráng thực xứng đáng với hai ngọn núi cao vút,
Việc cũ chỉ còn là một dòng nước chảy xuôi.
Vài tiếng cuốc kêu lúc bóng trăng xế,
Mấy con đom đóm lập loè cảnh đã cuối thu.
Thương ông chưa biết việc thừa tướng nhà Đường,
Thề không bình xong giặc ở đất Hoài thì chết không yên.Bản dịch của Trần Huy Liệu
Bạn cũ mười năm nấm cỏ hoang,
Trước lầu mây trắng lệ đôi hàng.
Tấm lòng hùng mạnh non cao ngất,
Việc nước tan tành nước chảy băng.
Khắc khoải cuốc kêu vầng nguyệt xế,
Lập loè đom đóm tiết thu sang.
Tiếc ông chưa biết Đường thừa tướng,
Thề chẳng bình Hoài chết chẳng đang.
Phan Cát Xu (1846-1886) người làng Đông Thái, nay là xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, đỗ cử nhân khoa Ất Dậu (1885), vào Huế thi hội thì kinh thành thất thủ, theo Tôn Thất Thuyết phò giá vua Hàm Nghi ra Hà Tĩnh, rồi về quê mộ quân khởi nghĩa, cùng em và con hy sinh trong một trận đánh ở Dị Ốc (xã Sơn Long) bây giờ. Tác phẩm còn lại có tờ thông tri cho các thân hào mộ quân bằng chữ Hán.
[1] Tức Bùi Độ, đỗ tiến sĩ, bình được giặc Hoài Tây, dẹp nội loạn, làm tướng hơn 30 năm suốt đời Mục Tông, Kính Tông, Vân Tông.