20/04/2024 08:40Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 14/12/2020 08:16
Nguyên tác
下邳有老父，
來登下邳橋。
遺身濁世外，
六合皆蕭條。
偶傳太公書，
聊以定紛淆。
卷舒出形跡，
可遇不可招。
寄語張孺子，
起佐興王朝。
一身尚為石，
功名何足驕。
我來秋艸歇，
南渡黃河潮。
大風起泗上，
白雲莽蕭蕭。
英雄盡泯滅，
仙蹟空岧嶢。
Phiên âm
Hạ Bi hữu lão phụ,
Lai đăng Hạ Bi kiều.
Di thân trọc thế ngoại,
Lục hợp[1] giai tiêu điều.
Ngẫu truyền Thái Công thư[2],
Liêu dĩ định phân hào.
Quyển thư xuất hình tích,
Khả ngộ bất khả chiêu.
Ký ngữ Trương nhụ tử[3],
Khởi tá hưng vương triều.
Nhất thân thượng vi thạch,
Công danh hà túc kiêu.
Ngã lai thu thảo hiết,
Nam độ Hoàng Hà triều.
Đại phong[4] khởi Tứ Thượng[5],
Bạch vân mãng tiêu tiêu.
Anh hùng tận mẫn diệt,
Tiên tích không thiều nghiêu.Bản dịch của phanlang @www.tvvn.org
Hạ Bi có lão trượng,
Thường đến leo lên cầu.
Vì bốn phương suy vi,
Vòng thế tục bỏ ngoài.
Truyền lại sách Thái Công,
Tạm an định hỗn loạn.
Tiến thối bỏ hình tích,
May gặp không cưỡng cầu.
Nói cùng Trương nhụ tử,
Giúp dựng nên vương triều.
Thân mình biến thành đá,
Công thành chớ có kiêu.
Ta đến cỏ thu héo,
Xuống nam qua Hoàng Hà.
Gió lớn nổi Tứ Thượng,
Mây trắng phủ bao la.
Anh hùng đã tận diệt,
Dấu tiên mịt mờ xa.
[1] Trên dưới và bốn phương đông, tây, nam, bắc là lục hợp, chỉ vũ trụ.
[2] Tức Thái Công binh pháp tương truyền của Khương Thượng 姜尚 nhà Chu.
[3] Người tuổi trẻ Trương Lương. Hoàng Thạch Công truyền binh thư cho Trương Lương ở Di Kiều 圯橋, Hạ Bì 下邳 (nay là Tuy Ninh, Giang Tô), Bì Châu 邳州. Hoàng Thạch Công 黄石公 (khoảng 292 tr.CN - 195 tr.CN) là đạo gia, tư tưởng gia, quân sự gia thời Tần Hán, quê Khúc Dương, ẩn cư tại Hoàng Sơn, Hạ Bì, truyền cho Trương Lương Thái Công binh pháp 太公兵法, Hoàng Thạch Công lược 黄石公略. Khi chia tay, nói với Trương Lương 13 năm sau đến Cốc Thành 谷城, Tế Bắc 濟北 có một tảng đá vàng chình là ông ta.
[4] Tức bài Đại phong ca 大風歌 của Lưu Bang 劉邦. Sau khi Lưu Bang dẹp loạn Anh Bố 英布 (năm 195 tr.CN), trên đường trở về Trường An, có ghé quê cũ là huyện Bái, tụ tập các kỳ lão uống rượu. Lưu Bang thấm rượu, hát bài Đại phong ca.
[5] Lưu Bang làm đình trưởng Tứ Thượng trước khi dấy binh đánh Tần.