25/04/2024 16:33Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Từ phẩm; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi tôn tiền tử vào 19/04/2020 09:28
Nguyên tác
鼓鞞驚破霓裳，
海棠亭北多風雨。
歌闌酒罷，
玉啼金泣，
此行良苦。
駝背模糊，
馬頭奩匝，
朝朝暮暮。
自都門燕別，
龍艘錦纜，
空載得、
春歸去。
目斷東南半壁，
悵長淮、
已非吾土。
受降城下，
草如霜白，
淒涼酸楚。
粉陣紅圍，
夜深人靜，
誰賓誰主。
對漁燈一點，
羈愁一搦，
譜琴中語。
Phiên âm
Cổ bỉ[1] kinh phá Nghê thường[2],
Hải Đường[3] đình bắc đa phong vũ.
Ca lan tửu bãi,
Ngọc đề kim khấp,
Thử hành lương khổ.
Đà bối mô hồ,
Mã đầu liêm tạp,
Triêu triêu mộ mộ.
Tự đô môn yến biệt,
Long tao cẩm lãm,
Không tải đắc,
Xuân quy khứ.
Mục đoạn đông nam bán bích,
Trướng trường Hoài[4],
Dĩ phi ngô thổ.
Thụ Hàng[5] thành hạ,
Thảo như sương bạch,
Thê lương toan sở.
Phấn trận hồng vi,
Dạ thâm nhân tĩnh,
Thuỳ tân thuỳ chủ.
Đối ngư đăng nhất điểm,
Ky sầu nhất nạch,
Phổ cầm trung ngữ.Bản dịch của Lê Văn Đình, Ngô Như Sâm
Trống quân tan khúc Nghê thường,
Hải Đường đình bắc đầy mưa gió.
Nhạc hết, rượu tàn,
Ngọc khóc vàng đau.
Xót xa gót ngọc,
Vơ vất lưng lạc đà,
Ngựa vòng cỏ úa.
Sáng sáng chiều chiều,
Từ rượu tiễn cửa cung,
Thuyền rồng buồng gấm.
Chở không nổi,
Xuân đi mất.
Nửa cõi đông nam ngút mắt,
Sông Hoài dài,
Đâu phải đất quê.
Dưới thành Thụ Hàng,
Cỏ như sương trắng.
Thê lương chua xót.
Bụi hồng từng trận,
Đêm khuya tĩnh lặng,
Ai chủ ai khách?
Một điểm đèn chài,
Trói chặt nỗi sầu,
Phổ vào cầm phả.
Bài này làm khi tác giả cùng trong đoàn của tam cung nhà Nam Tống bị nhà Nguyên bắt đưa lên Yên Kinh sau biến Đức Hựu (1276), khi đi qua sông Hoài, trong thuyền nghe cung nữ tấu nhạc thê lương.
[1] Như chữ “bề” 鼙, loại trống nhỏ dùng trong quân.
[2] Tức Nghê thường vũ y khúc, tương truyền do Đường Minh Hoàng nằm mơ lên chơi cung trăng nghe được rồi cho cung nữ múa. Dùng chỉ nhạc trong cung đình.
[3] Tức đình Trầm Hương, nơi Dương Quý Phi say rượu, Đường Minh Hoàng phán: “Hải đường ngủ chưa đẫy giấc sao?“
[4] Nhà Nam Tống và nhà Kim lấy sông Hoài phân chia ranh giới, nay tất cả đều vào tay nhà Nguyên.
[5] Đời Đường Cao Tông, đại tổng quản Trương Nhân Hậu cho xây ba thành Tụ Hàng để trấn ngự vùng tây bắc. Đây chỉ những chốt phòng ngự của Nam Tống. Thơ Lý Ích đời Đường: “Hồi Nhạc phong tiền sa tự tuyết, Thụ Hàng thành ngoại nguyệt như sương” 回樂峰前沙似雪，受降城外月如霜 (Trước núi Hồi Nhạc cát trắng như tuyết, Ngoài thành Thụ Hàng ánh trăng như sương).