25/04/2024 00:41Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Vãn Đường
Đăng bởi Diệp Y Như vào 08/01/2011 22:18
Nguyên tác
氣盡前溪舞，
心酸子夜歌。
峽雲尋不得，
溝水欲如何。
朔雁傳書絕，
湘篁染淚多。
無由見顏色，
還自托微波.
Phiên âm
Khí tận Tiền khê[1] vũ,
Tâm toan Tý dạ[2] ca.
Giáp vân[3] tầm bất đắc,
Câu thuỷ[4] dục như hà.
Sóc nhạn[5] truyền thư tuyệt,
Tương hoàng[6] nhiễm lệ đa.
Vô do kiến nhan sắc,
Hoàn tự thác vi ba[7].Dịch nghĩa
Hơi tàn trong điệu múa Tiền khê,
Lòng chua xót hát khúc ca Tý dạ.
Chẳng tìm được làn mây non Giáp,
Dòng nước ngược xuôi như có ý gì.
Nhạn bắc truyền thư nào thấy bóng,
Trúc sông Tương thấm đẫm lệ người.
Chẳng có duyên gặp gỡ dung nhan,
Đành nhờ con sóng nhỏ chở nỗi niềm.Bản dịch của Lê Quang Trường
Hơi tàn điệu múa Tiền khê,
Khúc ca Tý dạ lòng tê tái lòng.
Tìm mây non Giáp hoài công,
Ngược xuôi con nước đôi dòng trêu ngươi?
Tin thư nhạn bắc xa vời,
Trúc sông Tương dẫm lệ người chứa chan.
Vô duyên gặp gỡ dung nhan,
Tâm tư xin gởi sóng ngàn mang đi.
Bài này được tác giả làm vào khoảng năm thứ hai niên hiệu Đại Trung (848).
[1] Tên một khúc ca. Sách "Cựu Đường thư", "Âm nhạc chí" chép: "Bài Tiền khê do Tấn quân kỵ tướng quân Thẩm Sung làm ra". Tiền khê ca rằng: "Ưu tư xuất môn ỷ, phùng lang Tiền khê độ. Mạc tác lưu thuỷ tâm, dẫn tân đô xả cố". (Buồn nhớ ra cửa tựa nhìn, gặp chàng qua Tiền khê. Xin lòng đừng như dòng nước trôi xuôi mãi, mà theo dòng mới bỏ dòng cũ). Sách "Nhạc phủ giải đề" chép: "Tiền khê là một vũ khúc". Sách "Thái Bình hoàn vũ ký" chép: "Tiền khê nằm ở phía nam huyện Ô Trình (nay là huyện Hồ Châu, tỉnh Triết Giang), phía đông chảy vào Thái hồ, gọi là Phong chử".
[2] Tên một ca khúc. Sách "Cụu Đường thư", "Âm nhạc chí" chép: "Tý dạ, một khúc ca đời Tấn, có cô gái, đương đêm làm bài ca này, lời ca ai oán buồn khổ, người ta cho rằng ma quỷ thường hát bài này". Sách "Nhạc phủ giải đề" chép: "Người đời sau làm thêm bài từ Tứ thời hành lạc (Vui chơi bốn mùa), đặt tên là Tý dạ tứ thời ca, Đại tý dạ ca, Tý dạ cảnh ca, Tý dạ biến ca".
[3] Mây non Vu Giáp, chỉ về tình yêu.
[4] Ngòi nước. Bài Bạch đầu ngâm của Trác Văn Quân đời Hán rằng: "Kim nhật đấu tửu hội, minh nhật câu thuỷ đầu. Điệp tiệp ngự câu thuỷ, câu thuỷ đông tây lưu." (Hôm nay cùng uống rượu, ngày mai ở đầu con nước. Lững thững nơi ngòi nước trong ngự uyển, ngòi nước chảy từ đông sang tây).
[5] Nhạn bắc, chỉ thư tín. Sách "Hán thư", "Tô Vũ truyện" chép: Thiên tử săn bắn trong vườn Thượng lâm, được một con nhạn, trong chân nhạn có buộc một bức thư lụa, nói là Vũ chờ ở trong đầm kia.
[6] Trúc vàng đốm nơi sông Tương.
[7] Bài "Lạc thần phú" của Tào Thực nhà Nguỵ có câu: "Vô lương môi dĩ tiếp hoan hề, thác vi ba nhi thông từ" (Không có duyên lành để nối niềm vui, đành nhờ con sóng nhỏ đề chuyển lời).