28/04/2024 03:01Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hiện đại
Đăng bởi Vanachi vào 16/03/2007 16:40
Nguyên tác
祥雲滿坐月杯明，
嬉祝春開夜半瓊。
東柳西桃雙盡美，
秦桑燕草一河青。
儘教故國懷金粉，
自有狂言出石屏。
頹臥與沙場醉臥，
古來誰也占高名？
Phiên âm
Tường vân mãn toạ nguyệt bôi minh,
Hy chúc xuân khai dạ bán quỳnh.[1]
Đông liễu tây đào song tận mỹ,
Tần tang Yên thảo nhất hà thanh.
Tẫn giao[2] cố quốc hoài kim phấn[3],
Tự hữu cuồng ngôn xuất thạch bình[4].
Đồi ngoạ[5] dữ sa trường tuý ngoạ,
Cổ lai thuỳ dã chiếm cao danh?Dịch nghĩa
Mây lành đầy khắp chỗ ngồi, chén rượu sáng lóng lánh,
Đùa vui chúc cho phút giao thừa xuân sang, nhiều điều tốt đẹp.
Liễu phía Đông và đào phía Tây cả hai đều đẹp tuyệt,
Dâu đất Tần và cỏ đất Yên, một dòng sông cùng xanh.
Dẫu cho vẫn nặng lòng nhớ thương hương phấn nước cũ,
Song đã có một lời ngông vọng lên giữa núi dựng như thành.
Giữa kẻ say nằm nghiêng ngả và người say lăn nơi sa trường,
Xưa nay ai lưu danh cao hơn ai?Bản dịch của Vũ Hoàng Chương
Bạn đầy mây, chén đầy trăng,
Xuân vào đêm, giữa lòng băng nở quỳnh.
Liễu tơ đào gấm như tranh,
Dâu Tần biếc, cỏ Yên xanh, một trời.
Quê xưa phấn rụng vàng rơi
Có nghe vách đá vang lời hỏi duyên:
Say nằm trước ngõ là tiên,
Hoặc say nằm cát ngoài biên mới hào?
Bài thơ này được đăng trên báo Nhà văn số xuân Ất Mão 1975 gồm bản chữ Hán, phiên âm Hán Việt và bản dịch của chính tác giả.
[1] Trong hai câu đầu, tác giả có dụng ý chơi chữ: chữ minh cuối câu thứ nhất và chữ quỳnh cuối câu thứ hai hợp lại là “minh quỳnh” 明瓊 còn có nghĩa là trò chơi đánh bạc. Quỳnh là một loại thẻ, ném được 500 thẻ gọi là minh quỳnh. Ý nhà thơ muốn nói trong đêm giao thừa ông vừa đón xuân vừa đang thả sức vào cuộc đỏ đen để mua vui.
[2] Mặc dầu, mặc cho. Mai Khắc Trang 劉克莊 đời Tống trong Hậu thôn tập 後村集 quyển 6, bài Sạ quy 乍歸 thứ 9 có câu: "Tẫn giao nhân biếm bác, Hoán tác Lĩnh Nam thi" 儘教人貶駁，喚作嶺南詩 (Mặc cho người chê bai khích bác, Gọi là thơ Lĩnh Nam).
[3] 1. Phấn nhuỵ hoa; 2. Chỉ những trang sức của phụ nữ; thơ xưa nói về phụ nữ thường dùng ẩn dụ này, ví dụ trong Tây sương ký 西廂記 có câu: "Hương tiêu liễu Lục triều kim phấn, Thanh giảm liễu Tam Sở tinh thần" 香消了六朝金粉，清減了三楚精神 (Mùi hương tiêu tan rồi phấn hương người con gái Lục triều, Sự trong trẻo giảm rồi tinh thần Tam Sở).
[4] Núi đá dựng đứng như bình phong. Cao Thích 高適 trong Cao thường thị tập 高常侍集 quyển 2 bài Yến vi tư hộ sơn đình viện 宴韋司戶山亭院 có câu: "Đài kính thí khuy tiễn, Thạch bình khả phan ỷ" 苔徑試窺踐，石屏可攀倚 (Lối rêu thử nhòm theo mà đặt chân, Vách dựng đứng có thể vin vào mà dựa).
[5] Theo Hán việt từ điển của Đào duy Anh là "đồi nhiên tuý ngoạ" 頹然醉臥: say quá nằm liều, cũng chỉ kẻ văn nhân thất chí.