27/04/2024 02:15Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Long nhãn quả
龍眼果

Tác giả: Thái Thuận - 蔡順

Thể thơ: Ngũ ngôn tứ tuyệt; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 18/12/2008 18:37

 

Nguyên tác

百果有龍眼,
如人見子都。
不應緣後熟,
喚作荔枝奴。

Phiên âm

Bách quả hữu long nhãn,
Như nhân kiến Tử Đô[1].
Bất ưng duyên hậu thục,
Hoán tác lệ chi nô[2].

Dịch nghĩa

Trong trăm thứ quả có quả long nhãn
Cũng giống như trong loài người thấy chàng Tử Đô
Chớ nên vì nhãn chín muộn
Mà gọi nó là “lệ chi nô”

Bản dịch của Trần Thị Băng Thanh

Loài quả có long nhãn
Như người có Tử Đô
Đừng vì nhãn chín muộn
Mà gọi “lệ chi nô”
[1] Theo Kinh thi, Tử Đô là một anh chàng đẹp trai. Sau dùng “Tử Đô” để chỉ những người đẹp trai nói chung.
[2] Lệ chi là cây vải. Theo Nông chính toàn thư thì cây long nhãn giống như cây vải nhưng cành lá nhỏ hơn, vỏ ngoài có sắc xanh vàng, hình quả như viên đạn tròn. Thịt trắng mà có nước ngọt như mật. Mùa vải qua thì nhãn mới chín, cho nên gọi là “lệ chi nô”. Như vậy gọi nhãn là “lệ chi nô” thì chỉ hàm nghĩa là loại quả chín muộn sau vải. Nhưng từ “nô” nguyên nghĩa là đầy tớ, là người hầu hạ, thường theo sau ông chủ, xã hội cũ cho là loại người hèn kém, đáng khinh. Cho nên gọi là “lệ chi nô” thì cũng gợi một ý khinh thị nào đó đối với quả nhãn. Vì thế ở đây nhà thơ mới có tứ thơ: “chớ nên vì nhãn chín muộn (so với vải) mà gọi nó là lệ chi nô”. Bài thơ này tác giả làm là để ký thác tâm sự, vì đường công danh của ông có phần muộn mằn so với lứa tuổi và bạn bè.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Thái Thuận » Long nhãn quả