26/04/2024 19:09Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Diệp Đồng vào 02/03/2008 03:28
Nguyên tác
家近山中百畝桑，
十年離亂半蒼黃。
芝蘭已換兒孫地，
桑梓猶懷父母鄉。
牛渚夢魂千里月，
雞林吟樂一頭霜。
隆興城曲江樓畔，
文酒何年戰一場。
Phiên âm
Gia cận sơn trung bách mẫu tang,
Thập niên ly loạn bán thương hoàng.
Chi lan[1] dĩ hoán nhi tôn địa,
Tang tử[2] do hoài phụ mẫu hương.
Ngưu chử mộng hồn thiên lý nguyệt,
Kê lâm[3] ngâm lạc nhất đầu sương.
Long hưng[4] thành khúc giang lâu bạn,
Văn tửu hà niên chiến nhất trường.Dịch nghĩa
Nhà gần trăm mẫu dâu trong núi
Mười năm loạn lạc một nửa úa vàng
Đã thay đổi đất chi lan cho con cháu
Vẫn còn nhớ quê dâu thị của mẹ cha
Mơ về Bến Nghé, trăng soi ngàn dặm
Ngâm thơ ở rừng Gà, sương trắng đầy đầu
Khúc hát thành long hưng bên lầu cạnh sông
Thơ rượu năm nào sẽ được đua tài một phen?Bản dịch của Cao Tự Thanh
Nhà cạnh non xanh một bãi dâu
Mười năm ly loạn nửa phai màu
Quê xưa dâu thị thương người trước
Đất mới chi lan đổi kẻ sau
Bến Nghé mơ về trăng vạn dặm
Rừng Gà ngâm trắng tóc trên đầu
Trung hưng đua khúc bên thành cũ
Thơ rượu năm nào được gặp nhau?
[1] Chi lan tức cỏ chi và cỏ lan, lấy từ câu trong Khổng Tử gia ngữ “Dữ thiện nhân cư như nhập chi lan chi thất, cửu nhi bất văn kỳ hương, tác dữ chi hoá hĩ” (Ở với người tốt như bước vào căn phòng chứa cỏ chi cỏ lan, lâu ngày không thấy thơm nữa, vì đã trở nên thơm như nó rồi), ý nói tiếp xúc với người tốt thì sẽ tốt hơn. Cầu này có ý nói tới việc tỵ địa, rồi bỏ vùng Nam Kỳ lúc bấy giờ.
[2] Dâu và thị, chữ trong Kinh thi, Tiểu nhã, Tiểu biền: “Duy tang dữ tử, Tất cung kính chỉ” (Duy dâu thị cha mẹ trồng, Ắt phải cung kính vậy). Ngày xưa những nhà có trên năm mẫu đất thường trồng cây dâu cây thị bên tường để con cháu có lá dâu nuôi tằm, có gỗ thị làm vật dùng, nên về sau người ta hay dùng chữ “tang tử” để chỉ làng xóm quê hương.
[3] Dịch thành Rừng Gà, chưa rõ ở đâu.
[4] Là khôi phục lại, lấy lại. Hai câu này có ý mong mỏi ngày chiến thắng quân Pháp, thu hồi lại vùng Nam Kỳ.