28/03/2024 23:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Quý Tỵ thu phụng thăng Sơn Nam xứ Tả mạc đăng trình ngẫu đắc
癸巳秋奉陞山南處左瘼登程偶得

Tác giả: Phan Huy Ích - 潘輝益

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi bruce lee vào 26/09/2011 05:48

 

Nguyên tác

匆匆琴鶴發青池,
笑指塵纓遽屑為。
文課一年優冑監,
宦階八品佐承司。
牛刀且試尋常事,
鵬翼須看奮迅時。
我號之和希柳下,
小官柳下亦何裨。

Phiên âm

Thông thông cầm hạc[1] phát Thanh Trì,
Tiếu chỉ trần anh cự tiết vi.
Văn khoá nhất niên ưu trụ giám,
Hoạn giai bát phẩm[2] tả thừa ty.
Ngưu đao[3] thả thí tầm thường sự,
Bằng dực tu khán phấn tấn thì.
Ngã hiệu Chi Hoà hy Liễu Hạ[4],
Tiểu quan Liễu Hạ diệc hà tì.

Dịch nghĩa

Mang đàn hạc vội vàng từ Thanh Trì lên đường
Cười chỉ cái dải mũ bụi nói đành làm chức nhỏ
Văn chương suốt năm đứng đầu các giám sinh
Chức quan bát phẩm chỉ làm người giúp việc
Dao giết trâu hãy thử làm việc tầm thường
Cánh chim bằng đợi xem lúc phấn chấn
Ta hiệu Chi Hoà, mong như Liễu Hạ Huệ
Liễu Hạ có từ chối chức quan nhỏ đâu

Bản dịch của Nhữ Thành

Thanh Trì đàn hạc ra đi
Bước vào bể hoạn ngại gì chức con!
Văn chương đầu lớp đã quen
Chức quan bát phẩm dẫu quèn cũng vâng
Dao trâu hãy thử việc xoàng
Chim bằng vỗ cánh còn đang hẹn ngày
Chi Hoà là hiệu mình đây
Đã theo họ Liễu quan này cũng vui
Tả mạc là chức quan nhỏ giúp việc viên quan to. Xứ Sơn Nam là tên đất thời Lê, bao gồm Sơn Nam thượng, Sơn Nam hạ, nay thuộc địa phận ở những vùng Hà Nội, Hà Đông, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình.

[1] Triệu Biện đời nhà Tống làm quan đi đâu cũng chỉ mang theo cái đàn và chim hạc. Nghĩa bóng nói cảnh làm quan thanh liêm và giản dị.
[2] Thời phong kiến chức quan chia làm chín bậc. Bắt đầu từ cửu phẩm rồi thăng mãi đến nhất phẩm. Quan bát phẩm là chức quan nhỏ gần cuối.
[3] Lấy trong Luận ngữ: “Cát kê yên dụng ngưu đao” (Giết gà cần gì dùng đến dao mổ trâu). Ý nói việc nhỏ không cần đến tài lớn.
[4] Tức Liễu Hạ Huệ, người nước Lỗ thời Xuân Thu, được Mạnh Tử khen là "thánh chi hoà" (Bậc thánh về mặt hoà hợp với hoàn cảnh).

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Phan Huy Ích » Quý Tỵ thu phụng thăng Sơn Nam xứ Tả mạc đăng trình ngẫu đắc