20/04/2024 00:39Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 04/04/2022 19:16
Nguyên tác
久矣仁漸況義磨，
忍將舊學換誰何？
百年古訓成糟粕，
萬里侏音乱哆牙。
經國文章存故國，
傳家詩禮自名家。
聖賢立骨標山斗，
守我儒科作世科。
Phiên âm
Cửu hĩ nhân tiềm huống nghĩa ma,
Nhẫn tương cựu học hoán thuỳ hà?
Bách niên cổ huấn thành tao phách,
Vạn lý thù âm loạn sỉ nha.
Kinh quốc văn chương tồn cố quốc,
Truyền gia thi lễ tự danh gia.
Thánh hiền lập cốt tiêu Sơn Đẩu,
Thủ ngã Nho khoa tác thế khoa.Bản dịch của Việt Thao
Nghĩa nhân nhuần thấm đã lâu ngày,
Học cũ làm sao nỡ đổi thay.
Chớ để lời xưa thành cặn bã,
Chẳng ưa tiếng lạ rối răng hàm.
Văn chương còn giữ, còn hồn nước,
Thi lễ còn truyền, còn tiếng tăm.
Cốt cách ngời cao như Đẩu Thái,
Đạo Nho ta giữ mãi xưa nay.
Rút từ Trúc Khê thi tập.
Khi Nam Định bị giặc Pháp chiếm đóng, nhiều quan chức nhà Nguyễn từ chức về quê. Chính quyền bảo hộ cho triệu tập các sĩ phu có khí tiết về tỉnh để phủ dụ. Trong số các sĩ phu bị gọi về tỉnh, huyện Nam Chân chiếm đa số, nên viên tri huyện của huyện này được quan tỉnh mời về tham dự để thấu triệt chỉ thị của cấp trên và họp bàn việc an ninh cho huyện nhà. Tại hội trường, hắn lên mặt khuyên các sĩ phu nên thức thời, cần học thêm chữ Tây để tiếp nhận ánh sáng văn minh của “mẫu quốc”, và ra làm quan giúp đời, nhằm “khai hoá” cho dân tộc mình. Giọng điệu xu nịnh ngoại bang và phản nước hại dân của hắn bị các sĩ phu phản đối nặng nề qua thơ văn.
Bài thơ này hoạ vần bài Khước học Tây tự của Vũ Tế 武際 (1818-1905).