19/04/2024 21:29Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 03/04/2022 19:10
Nguyên tác
中州教化久漸磨，
心舌心聲換了何。
筆紊孿書難下手，
音非遹舌反嗷牙。
鑄人揩範懷先進，
鳴世文章憶故家。
謂我歌謠知我者，
我先我後我儒科。
Phiên âm
Trung châu giáo hoá cửu tiềm ma,
Tâm thiệt tâm thanh hoán liễu hà?
Bút vẫn loan thư nan hạ thủ,
Âm phi duật thiệt phản ngao nha.
Trú nhân khải phạm hoài tiên tiến,
Minh thế văn chương ức cố gia.
Vị ngã ca dao, tri ngã giả,
Ngã tiên, ngã hậu, ngã Nho khoa.Bản dịch của Việt Thao
Nước ta nền học có từ lâu,
Lưỡi đấy lòng đây đổi được đâu?
Nét rối chữ ngoằn tay khó viết,
Giọng gò răng nghiến lưỡi không làu.
Noi gương tiền bối rèn nhân sĩ,
Theo lối người xưa đúc áng văn.
Ai hiểu cho ta, đừng trách hát,
Đạo Nho ta giữ trước và sau.
Khi Nam Định bị giặc Pháp chiếm đóng, nhiều quan chức nhà Nguyễn từ chức về quê. Chính quyền bảo hộ cho triệu tập các sĩ phu có khí tiết về tỉnh để phủ dụ. Trong số các sĩ phu bị gọi về tỉnh, huyện Nam Chân chiếm đa số, nên viên tri huyện của huyện này được quan tỉnh mời về tham dự để thấu triệt chỉ thị của cấp trên và họp bàn việc an ninh cho huyện nhà. Tại hội trường, hắn lên mặt khuyên các sĩ phu nên thức thời, cần học thêm chữ Tây để tiếp nhận ánh sáng văn minh của “mẫu quốc”, và ra làm quan giúp đời, nhằm “khai hoá” cho dân tộc mình. Giọng điệu xu nịnh ngoại bang và phản nước hại dân của hắn bị các sĩ phu phản đối nặng nề qua thơ văn.