24/04/2024 18:50Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Cổ phong (cổ thể); Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Vanachi vào 25/10/2005 19:32
Nguyên tác
諸公袞袞登臺省，
廣文先生官獨冷。
甲第紛紛厭粱肉，
廣文先生飯不足。
先生有道出羲皇，
先生有才過屈宋。
德尊一代常坎軻，
名垂萬古知何用？
杜陵野老人更嗤，
被褐短窄鬢如絲。
日糴太倉五升米，
時赴鄭老同襟期。
得錢即相覓，
沽酒不復疑，
忘形到爾汝，
痛飲真吾師。
清夜沈沈動春酌，
燈前細雨檐花落。
但覺高歌有鬼神，
焉知餓死填溝壑？
相如逸才親滌器，
子雲識字終投閣。
先生早賦歸去來，
石田茅屋荒蒼苔。
儒術何有於我哉？
孔丘盜跖俱塵埃。
不須聞此意慘愴，
生前相遇且銜杯。
Phiên âm
Chư công cổn cổn đăng đài sảnh,
Quảng Văn tiên sinh quan độc lãnh.
Giáp đệ phân phân yếm lương nhục,
Quảng Văn tiên sinh phạn bất túc.
Tiên sinh hữu đạo xuất Hy Hoàng,
Tiên sinh hữu tài quá Khuất, Tống.
Đức tôn nhất đại thường khảm kha,
Danh thuỳ vạn cổ tri hà dụng?
Đỗ Lăng dã lão nhân cánh xuy,
Bị cát đoản trách mấn như ty.
Nhật địch thái thương ngũ thăng mễ,
Thì phó Trịnh lão đồng khâm kỳ.
Đắc tiền tức tương mịch,
Cô tửu bất phục nghi.
Vong hình đáo nhĩ nhữ,
Thống ẩm chân ngô sư.
Thanh dạ trầm trầm động xuân chước,
Đăng tiền tế vũ thiềm hoa lạc.
Đãn giác cao ca hữu quỷ thần,
Yên tri ngạ tử điền câu hác!
Tương Như dật tài thân địch khí,
Tử Vân thức tự chung đầu các.
Tiên sinh tảo phú “Quy khứ lai”,
Thạch điền mao ốc hoang thương đài.
Nho thuật hà hữu ư ngã tai!
Khổng Khâu, Đạo Chích câu trần ai,
Bất tu văn thử ý thảm sảng,
Sinh tiền tương ngộ thả hàm bôi...Dịch nghĩa
Các ngài ngất ngưởng lên đài sảnh,
Còn thầy Quảng Văn thì giữ chức quan lạnh.
Dinh cơ của các ngài rộn ràng, xôi thịt chán chê,
Còn thầy Quảng Văn thì cơm không đủ ăn.
Đạo của thầy vốn gốc ở vua Phục Hi,
Tài của thầy vượt cả Khuất Nguyên, Tống Ngọc.
Đức cao nhất đời nên thường lận đận,
Tiếng lưu muôn thuở biết dùng làm gì?
Ông nhà quê Đỗ Lăng càng khiến người ta cười,
Áo vải ngắn ngủn chật ních, tóc bạc nhơ tơ.
Mỗi ngày lãnh năm thưng gạo ở kho nhà nước,
Lúc nào cũng đến lão Trịnh là bạn đồng tâm.
Có tiền tức thì tìm nhau,
Mua rượu, chẳng ngần ngại gì.
Say quên cả hình hài, xưng mày tao,
Uống rượu như thế đúng là thầy ta.
Đêm lặng lẽ, rót chén cảm vì xuân,
Mưa phùn trước đèn, hoa rơi ngoài thềm.
Bất giác hát lớn khiến quỷ thần xúc động,
Biết đâu sẽ chết đói lăn nơi ngòi rãnh!
Tương Như tài cao mà phải tự rửa bát,
Tử Vân giỏi chữ cuối cùng cũng nhảy gác.
Thầy sớm ngâm bài phú “Hãy về đi”,
Ruộng đá, nhà tranh, rêu xanh loang lổ.
Cái đạo nhà nho có ích gì?
Khổng Khâu, Đạo Chích đều thành đất bụi.
Đừng nghe chuyện ấy mà đau lòng,
Còn sống được gặp nhau, hãy cứ nâng chén!Bản dịch của Bất Giới @Mai Hoa Trang
Các ngài ngồi ngất ngư đài sảnh,
Thầy Quảng Văn quan lạnh chức ôi
Các ngài chán thịt chê xôi
Bữa cơm thầy Quảng vét nồi không yên.
Tài thầy vượt Khuất Nguyên Tống Ngọc,
Đạo thánh hiền vốn gốc Phục Hy.
Đức cao lận đận mà chi,
Tiếng lưu muôn thuở ích gì hư danh?
Lão nhà quê Đỗ Lăng càng lạ,
Áo chật vai, trắng xoá tóc tai.
Ngày năm thưng gạo cầm hơi,
Năng sang lão Trịnh kiếm người tri âm.
Túi có tiền, lại cầm chén chuốc,
Chẳng ngại ngần mở cuộc say sưa
Mày tao thầy tớ xưng bừa
Hình hài quên sạch cũng vừa Lưu Linh.
Đêm lặng lẽ chén xuân hoài cảm,
Đèn thềm mưa ảm đạm hoa rơi.
Hát cho quỷ khóc thần cười,
Biết đâu lăn lóc chết nơi rãnh ngòi...
Tài Tương Như cũng ngồi rửa bát,
Chữ Tử Vân nhảy gác hay chi?
Sớm ngâm bài phú về đi,
Ruộng hoang nhà vắng xanh rì rêu loang.
Đạo nhà Nho lại càng vô ích!
Mộ ông Khâu, thằng Chích bằng nhau.
Chớ nghe chuyện ấy mà đau,
Sống còn được gặp cứ mau uống tràn...
(Năm 754)
Bài này được viết khi tác giả đang sống khốn đốn giữa Trường An. Trịnh Kiền là bạn tác giả, hay thơ, giỏi vẽ, năm 750 được bổ nhiệm làm bác sĩ Quảng văn quán ở Quốc tử giám. Bài thơ này được viết gửi cho Trịnh Kiền.